Spis treści

<  1  2  3  4  5  6  7  8  9  10  11  12

Rys 1. Telepatia

Telepatia

Computational Neuroscience, Digital Intelligence Laboratory, 2010

Summary

The concept of a "Biological Packet Networks"™ concerns the certain forms of the information representation in the cerebral cortex (called subsymbols or packages), formed after preliminary time-space quantization sensory stimuli, but also created from "extrasensory channels" or supplied directly from outside, which participating in the process of integrating the "subsymbolic resources" in cerebral cortex, are creating convenient conditions for a "extrasensory perception concact" (in short: ESP contact) between brains, called telepathy. This concept also explains the cerebral processes, which are occur during "telepathic contact" and define conditions, to be satisfied, that such contact was possible.

Streszczenie

Koncepcja "Biologicznej Sieci Pakietowej"™ dotyczy pewnych form reprezentacji informacji w korze mózgowej (zwanych subsymbolami lub pakietami), powstałych po wstępnej czasowo - przestrzennej kwantyzacji bodźców sensorycznych, ale także utworzonych z "kanałów pozazmysłowych" lub dostarczonych bezpośrednio z zewnątrz, które współuczestnicząc w procesie scalania "zasobów subsymbolicznych" w korze mózgowej, stwarzają dostateczne warunki pozazmysłowego kontaktu między mózgami, określanego nazwą telepatia. Koncepcja ta wyjaśnia również procesy mózgowe, które występują podczas "telepatycznego kontaktu" i określają warunki, jakie muszą być spełnione, aby taki przekaz był możliwy.

Spis treści

• Wprowadzenie
• Postrzeganie
• Spostrzeżenia, wyobrażenia i symbole
• Postrzeganie podświadome
• Subsymbole
• Styk przetwarzania równoległego z szeregowym
• Model Kohonena
• Percepcja kształtu
• Świadomość
• Biologiczne aspekty styku przetwarzania równoległego z szeregowym
  • Podział filogenetyczny kory mózgowej
  • Przenoszenie sygnału w korze allocortex
  • Przenoszenie sygnału w korze isocortex
  • Wewnętrzna pętla limbiczna
  • Funkcjonowanie wewnętrznej pętli limbicznej
• Zakończenie

Wprowadzenie

Telepatia [telepathy] określa komunikację na odległość dwóch umysłów lub umysłu i specjalizowanej maszyny odbywającą się w zakresie postrzegania pozazmysłowego (ESP) [extrasensory perception] (zwanego też szóstym zmysłem [sixth sense]), wykorzystującego do przekazywania informacji albo bodźce pozazmysłowe [extrasensory stimuli], do tej pory jeszcze nie znane, albo, bez pośrednictwa jakichkolwiek bodźców [without any stimuli], nieznane do tej pory zjawisko przekazu.

Wyróżniamy dwa rodzaje postrzegania pozazmysłowego (ESP) [extrasensory perception]:

• POSTRZEGANIE POZAZMYSŁOWE ŚWIADOME (C-ESP) [conscious (explicit) extrasensory perception], które jest poprzedzone POSTRZEGANIEM POZAZMYSŁOWYM PODŚWIADOMYM (SC-ESP) [subconscious extrasensory perception], zajmującym się neuronalnym aspektem obsługi procesu postrzegania oraz przenoszącym wyniki końcowe przetwarzania informacji do świadomości [consciousness] w postaci SPOSTRZEŻEŃ POZAZMYSŁOWYCH [extrasensory percepts], WRAŻEŃ POZAZMYSŁOWYCH [extrasensory sensations], EMOCJI POZAZMYSŁOWYCH [extrasensory emotions], NASTROJÓW POZAZMYSŁOWYCH [extrasensory moods] oraz INNYCH ODCZUĆ POZAZMYSŁOWYCH [another extrasensory feelings] dotyczących zarówno stanu czuwania, jak i marzeń sennych.

  Odbierane po stronie świadomości odczucia pozazmysłowe [extrasensory feelings], w stanie czuwania wplecione są w odczucia zmysłowe [sensory feelings] lub odczucia bezzmysłowe [unsensory feelings] i mogą przykuć lub nie naszą uwagę. Przykuwszy uwagę kształtują treść dalszych myśli lub ulegają dalszej intuicyjnej obróbce.

  Podczas marzeń sennych [sleepy dreams] odczucia pozazmysłowe [extrasensory feelings] są wplecione w treść marzeń, a także wpływają na ogólną tematykę tych marzeń.

• POSTRZEGANIE POZAZMYSŁOWE NIEŚWIADOME (UC-ESP) [unconscious (implicit) extrasensory perception], które rozpoczęte jest i zakończone procesem POSTRZEGANIA POZAZMYSŁOWEGO PODŚWIADOMEGO (SC-ESP) [subconscious extrasensory perception], zajmującego się neuronalnym aspektem obsługi postrzegania, bez doświadczanym po stronie świadomości [consciousness] żadnych odczuć.

  Pomimo braku doświadczanych po stronie świadomości [consciousness] odczuć pozazmysłowych [extrasensory feelings], postrzeganie pozazmysłowe nieświadome [unconscious extrasensory perception] wnosi pewne skutki na poziomie podświadomości [subconscious], mogące wywierać w późniejszym czasie, opóźnione odczucia subiektywne, z nie dającymi się nieraz stwierdzić związkami z działaniem pozazmysłowym.

Neuronalną obsługę procesu postrzegania pozazmysłowego (ESP) [extrasensory perception], zarówno świadomego [conscious], jak i nieświadomego [unconscious] zapewnia proces postrzegania pozazmysłowego podświadomego (SC-ESP) [subconscious extrasensory perception] izolując naszą świadomość [consciousness] od szczegółów realizacji postrzegania, produkując jedynie subiektywne odczucia wywołane przekazywaną informacją pozazmysłową.

Postrzeganie

Przed szczegółowym opisem procesu postrzegania pozazmysłowego (ESP) [extrasensory perception] warto przedstawić ogólne informacje dotyczące procesu postrzegania [perception] na przykładzie postrzegania zmysłowego (SP) [sensory perception].

Od czasownika postrzegać [perceive] pochodzi rzeczownik postrzeganie [perceiving], określający zdolność jakiegoś podmiotu do wykonywania tej czynności. Jeżeli zamiast samej czynności podmiotu, interesuje nas zespół procesów towarzyszącej wykonywaniu tej czynności, procesy te będziemy wspólnie określali mianem postrzegania [perception] zwanego też percepcją.

Przez postrzeganie zmysłowe (SP) [sensory perception] rozumiemy zespół procesów zapoczątkowanych pobudzeniem receptorów zmysłowych [sensory receptors] przez bodźce sensoryczne [sensory stimuli] niosące energię potrzebą do pobudzenia tych receptorów. Receptory zmysłowe [sensory receptors] dzielą się na exteroreceptory [exteroreceptors], zalegające w narządach takich zmysłów, jak: wzroku [vision], słuchu [hearing], węchu [smell], dotyku [touch], smaku [taste] oraz interoreceptory [intero receptors] rozmieszczone w narządach wewnętrznych.

Pobudzenia receptorów, w dalszej kontynuacji procesu postrzegania [perception], zamieniane są na ciągi impulsów czynnościowych przebiegających wzdłuż neuronów przynależących do kanałów zmysłowych. Zakodowana w ciągach impulsów czynnościowych neuronów [series of nerve impulses] informacja o pobudzeniu zmysłowym jest następnie przetwarzana i dostosowania do odbioru przez złożone struktury neuronalne pierwotnej kory czuciowej [primary sensory cortex].

Rys 1. Pozazmysłowa percepcja

Z kolei we wtórnej korze czuciowej [secondary sensory cortex] i kolejnych obszarach kory [subsequent cortical areas] odbywa się przetwarzanie informacji w oparciu zgromadzone w okresie życia systemy pamięci [memory systems]. Należy do nich: pamięć rozpoznawcza obiektów [objects recognition memory] i pamięć epizodyczna (dotyczącą miejsc i zdarzeń) [episodic memory], przy pomocy których przebiega proces rozpoznania form [form recognition], rozpoznania obiektów [objects recognition], identyfikacji obiektów [objects identification], rozpoznania kontekstowego obiektów [context recognition od objects], rozpoznania miejsc [place recognition], rozpoznania czasu [time recognition],itd., a następnie w oparciu o pamięć semantyczną (dotyczącą faktów i wyobrażeń) [semantic memory] następuje rozpoznaniu znaczenia obiektów [meaning recognition of objects] w kontekście innych obiektów lub kontekście miejsca, czasu lub pojęć. Procesy oparte o zazwyczaj rozbudowaną pamięć semantyczną [semantic memory] są w pewnych przypadkach czasochłonne i muszą być wspomaganie przez proces intuicji [intuition].

Uświadomienie szczegółów procesów zachodzących podczas postrzegania [perception] nie jest potrzebne dla egzystencji jednostki. Jednakże ważne jest uświadomienie rezultatu końcowego postrzegania. Rezultat ten dostępny jest w świadomości [consciousness] w postaci świadomie doświadczanych spostrzeżeń zmysłowymi [sensory percepts] wraz z towarzyszącymi im wrażeniami zmysłowymi [sensory sensations].

Celem wrażeń zmysłowych [sensory sensations] jest wyłonienie oceny jakościowej związanej z postrzeżonymi [perceived] obiektami w postaci emocji zmysłowych [sensory emotions] oraz produkcja wyobrażeń [mental image].

Świadome doświadczenie emocji zmysłowych [sensory emotions] staje się z kolei powodem świadomego doświadczenia nastrojów zmysłowych [sensory moods] oraz innych odczuć zmysłowych [another sensory feelings].

Obecność pozytywnych spostrzeżeń zmysłowych [positive sensory percepts] oraz związanych z nimi pozytywnych wrażeń zmysłowych [positive sensory sensations] ma przemożny wpływ na wywołane nimi pozytywne emocje zmysłowe [positive sensory emotions], które są z kolei warunkiem pozytywnych nastrojów zmysłowych [positive sensory moods] oraz innych pozytywnych odczuć zmysłowych [another positive sensory feelings].

Spostrzeżenia [percepts], wrażenia [sensations], emocje [emotions], nastroje [moods] i inne odczucia [another feelings] stają się z kolei powodem, wydobywanych z pamięci, świadomych wyobrażeń [mental image] oraz skojarzeń [associations] w postaci ciągów myślowych [mental string]. Odczucia te zatrzymane na krótki, lecz wystarczający czas w pamięci krótkotrwałej [short-term memory], czyli w umyśle, stając się źródłem nowych wyobrażeń [mental image] i skojarzeń [associations], które są zapamiętane w pamięci długotrwałej [long-term memory], jako nowe doświadczenia życiowe. Mogą być też one powodem podjęcia stosownej na nie reakcji.

Jak z powyższego wynika postrzeganie [perception] dotyczy samej metodologii odbioru informacji zmysłowych [sensory information], natomiast spostrzeżenia [percepts], wrażenia [sensation] i inne świadome odczucia [conscious feelings] odnoszą się do wyniku postrzegania [result of perception], jakim jest dotarcie do świadomości [consciousness] subiektywnych informacji, a następnie zapamiętanie jej lub podjęcie stosownej reakcji motorycznej lub umysłowej. Inaczej mówiąc przeznaczeniem postrzegania [perception] jest tworzenie w świadomości [consciousness] subiektywnych obrazów obiektów w ich otoczeniu w postaci spostrzeżeń [percept], wrażeń [sensations], itd., po uprzednim podświadomym [subconscious] przetworzeniu informacji sensorycznych w procesie postrzegania [perception].

Ogólny proces postrzegania [perception] złożony jest z następujących po sobie elementów:

• POSTRZEGANIE PODŚWIADOME (SC-P) [subconscious perception], jest procesem zwanym w skrócie podświadomością [subconsciousness], rozpoczynającym się od odbioru bodźców zmysłowych [sensory stimuli] przez receptory zmysłowe [sensory receptors] rozmieszczone w narządach zmysłów [sensory organs]. Pobudzenie receptorów jest zamieniane na serie impulsów czynnościowych neuronów [series of nerve impulses]. Zakodowana w tych seriach impulsów informacja jest przetwarzania w kolejnych neuronach i doprowadzona do kory mózgowej [cerebral cortex]. Przetwarzanie informacji w korze mózgowej [cerebral cortex] odbywa się w oparciu o zdobytą wiedzę poznawczą [cognitive knowledge], a dotyczące rozpoznania [recognition], identyfikacji [identification], interpretacji [interpretation] i podświadomego wykorzystania nagromadzonej wiedzy semantycznej i doświadczeń życiowych. Obecności powyższych procesów nie jesteśmy świadomi. Doświadczamy jedynie bezpośrednie przełożenie bodźców napływających z otoczenia na świadome, subiektywne doznania.

• POSTRZEGANIE PRZEDŚWIADOME (PC-P) [preconscious perception] - jest tą częścią postrzegania podświadomego (SC-P) [subconscious perception] [subconscious], której zadaniem jest przeniesienie rezultatu przetworzonej informacji z poziomu podświadomości [subconsciousness level] do poziomu świadomości [consciousness level], inaczej mówiąc ujawniający przed nami końcowy rezultat przetwarzania informacji w podświadomości.

  Znajomość tego procesu, jak i jego lokalizacji w mózgu jest szczególnie ważna, ponieważ daje możliwość wydobywania informacji w świadomości.

• POSTRZEGANIE ŚWIADOME(C-P) [conscious perception] - jawnie doświadczane w świadomości [consciousness] spostrzeżenia [percepts], wrażenia [sensations], emocje [emotions], nastroje [moods] i inne odczucia [another feelings], jako psychiczny obraz rzeczywistości. Jest ono poprzedzone postrzeganiem podświadomym (SC-P) [subconscious perception] i przedświadomym.

Jak widać natura dała nam jedynie świadomy wgląd do gotowych produktów przetwarzania bodźców zmysłowych w postaci np. spostrzeżeń [perceptions] i wrażeń [sensations], natomiast ukryła przed nami szczegóły neuronalnej kuchni, jako nie istotne dla nas z punktu widzenia naszego funkcjonowaniu w środowisku.

Wyróżnienie w ogólnym procesie postrzegania [perception] trzech elementów:

• POSTRZEGANIA PODŚWIADOMEGO (SC-P) [subconscious perception],
• POSTRZEGANIA PRZEDŚWIADOMEGO (PC-P) [preconscious perception],
• POSTRZEGANIA ŚWIADOMEGO (C-P) [conscious perception],

daje różne kombinacje postrzegania w zależności od obecności tych elementów w całych procesie, jak i obecności oraz rodzaju bodźców wejściowych, dając różne stany poznawcze mózgu [state of cognitive brain].

W stanie czuwania możemy wyróżnić dwa rodzaje POSTRZEGANIA ZMYSŁOWEGO (SP) [sensory perception]:

• POSTRZEGANIE ZMYSŁOWE ŚWIADOME (C-SP) [conscious (explicit) sensory perception], które jest poprzedzone POSTRZEGANIEM ZMYSŁOWYM PODŚWIADOMYM(SC-SP) [subconscious sensory perception] zainicjowanym odbiorem bodźców zmysłowych [sensory stimuli] i występuje w postaci doświadczanych w świadomości [consciousness] subiektywnych odczuć typu:

  • SPOSTRZEŻEŃ ZMYSŁOWYCH [sensory percepts],
  • WRAŻEŃ ZMYSŁOWYCH [sensory sensations],
  • EMOCJI ZMYSŁOWYCH [sensory emotions],
  • NASTROJÓW ZMYSŁOWYCH [sensory moods],
  • INNYCH ODCZUĆ ZMYSŁOWYCH [another sensory feelings].

  W procesie tym postrzeganie przedświadome [preconscious perception] przenosi produkty końcowe przetwarzania informacji zmysłowej do świadomości [consciousness]. Postrzeganie zmysłowe świadome umożliwia opracowanie poznawczych reprezentacji odpowiadających otaczającej rzeczywistości. Dzięki nim rozumiemy tą rzeczywistość.

• POSTRZEGANIE ZMYSŁOWE NIEŚWIADOME(UC-SP) [unconscious (implicit) sensory perception], które występuje wówczas, kiedy proces ten zaczyna się i kończy na etapie POSTRZEGANIA ZMYSŁOWEGO PODŚWIADOMEGO(SC-SP) [subconscious sensory perception], zainicjowanego odbiorem bodźców zmysłowych [sensory stimuli], bez przenoszenia produktów przetwarzania informacji zmysłowej poprzez proces postrzegania przedświadomego [preconscious perception] do świadomości [consciousness].

W stanie czuwania możemy wyróżnić także dwa rodzaje POSTRZEGANIA POZAZMYSŁOWEGO (ESP) [extrasensory perception]:

• POSTRZEGANIE POZAZMYSŁOWE ŚWIADOME (C-ESP) [conscious (explicit) extrasensory perception], które jest poprzedzone POSTRZEGANIEM POZAZMYSŁOWYM PODŚWIADOMYM(SC-ESP) [subconscious extrasensory perception] zainicjowanym odbiorem bodźców pozazmysłowych [extrasensory stimuli] (nie poznanych do tej pory) lub odbiorem informacji bez pośrednictwa jakichkolwiek bodźców [without any stimuli] i występuje w postaci doświadczanych w świadomości [consciousness] subiektywnych odczuć typu:

  • SPOSTRZEŻEŃ POZAZMYSŁOWYCH [extrasensory percepts],
  • WRAŻEŃ POZAZMYSŁOWYCH [extrasensory sensations],
  • EMOCJI POZAZMYSŁOWYCH [extrasensory emotions],
  • NASTROJÓW POZAZMYSŁOWYCH [extrasensory moods],
  • INNYCH ODCZUĆ POZAZMYSŁOWYCH [another extrasensory feelings].

  W procesie tym postrzeganie przedświadome [preconscious perception] przenosi produkty końcowe przetwarzania informacji pozazmysłowej do świadomości [consciousness].

• POSTRZEGANIE POZAZMYSŁOWE NIEŚWIADOME(UC-ESP) [unconscious (implicit) extrasensory perception], które występuje wówczas, kiedy proces ten zaczyna się i kończy na etapie POSTRZEGANIA POZAZMYSŁOWEGO PODŚWIADOMEGO(SC-ESP) [subconscious extrasensory perception] zainicjowanego odbiorem bodźców pozazmysłowych [extrasensory stimuli] (nie poznanych do tej pory) lub odbiorem informacji bez pośrednictwa jakichkolwiek bodźców [without any stimuli], bez przenoszenia produktów przetwarzania informacji pozazmysłowej poprzez proces postrzegania przedświadomego [preconscious perception] do świadomości [consciousness].

Możemy również wyróżnić dwa rodzaje POSTRZEGANIA BEZZMYSŁOWEGO (USP) [unsensory perception]:

• POSTRZEGANIE BEZZMYSŁOWE ŚWIADOME(C-USP) [conscious (explicit) unsensory perception], które jest poprzedzone POSTRZEGANIEM BEZZMYSŁOWYM PODŚWIADOMYM(SC-USP) [subconscious unsensory perception] inicjowanym procesami wewnętrznymi bezzmysłowymi i występuje w postaci doświadczanych w świadomości [consciousness] subiektywnych odczuć typu:

  • WYOBRAŻEŃ ODTWÓRCZYCH [reproductive mental images]
  • WYOBRAŻEŃ TWÓRCZYCH [creative (productive) mental images]
  • MYŚLENIA [thought]
  • MARZEŃ SENNYCH [dreams]
  • SPOSTRZEŻEŃ BEZZMYSŁOWYCH [unsensory percepts],
  • WRAŻEŃ BEZZMYSŁOWYCH [unsensory sensations],
  • EMOCJI BEZZMYSŁOWYCH [unsensory emotions],
  • NASTROJÓW BEZZMYSŁOWYCH [unsensory moods],
  • INNYCH ODCZUĆ BEZZMYSŁOWYCH [another unsensory feelings].

  W procesie tym postrzeganie przedświadome [preconscious perception] przenosi produkty końcowe przetwarzania informacji bezzmysłowej do świadomości [consciousness].

• POSTRZEGANIE BEZZMYSŁOWE NIEŚWIADOME (UC-USP) [unconscious (implicit) unsensory perception], które występuje wówczas, kiedy proces ten zaczyna się i kończy na etapie POSTRZEGANIA BEZZMYSŁOWEGO PODŚWIADOMEGO(SC-USP) [subconscious unsensory perception] zainicjowanego procesami wewnętrznymi bezzmysłowymi, bez przenoszenia produktów przetwarzania informacji bezzmysłowej poprzez proces postrzegania przedświadomego [preconscious perception] do świadomości [consciousness].

Dodatkowo możemy wyróżnić także dwa rodzaje POSTRZEGANIA OBLICZENIOWOZMYSŁOWEGO (CSP) [computsensory perception]:

• POSTRZEGANIE OBLICZENIOWOZMYSŁOWE ŚWIADOME (C-CSP) [conscious (explicit) computsensory perception], które polega na elektronicznej stymulacji (sterowanej komputerem) na poziomie podświadomym lub przedświadomym wywołującym świadome doświadczenia występujące w postaci:

  • SPOSTRZEŻEŃ OBLICZENIOWOZMYSŁOWYCH [computsensory percepts],
  • WRAŻEŃ OBLICZENIOWOZMYSŁOWYCH [computsensory sensations]
  • EMOCJI OBLICZENIOWOZMYSŁOWYCH [computsensory emotions],
  • NASTROJÓW OBLICZENIOWOZMYSŁOWYCH [computsensory moods],
  • INNYCH ODCZUĆ OBLICZENIOWOZMYSŁOWYCH [another computsensory feelings].

  przenosi produkty końcowe przetwarzania informacji bezzmysłowej do świadomości [consciousness].

  W procesie tym postrzeganie przedświadome [preconscious perception] przenosi produkty końcowe przetwarzania informacji pobudzanej stymulacją elektroniczną do świadomości [consciousness].

• POSTRZEGANIE OBLICZENIOWOZMYSŁOWE NIEŚWIADOME(UC-CSP) [unconscious (implicit) computsensory perception], które polega na elektronicznej stymulacji (sterowanej komputerem) na poziomie podświadomym lub przedświadomym bez przenoszenia produktów przetwarzania informacji pozazmysłowej poprzez proces postrzegania przedświadomego [preconscious perception] do świadomości [consciousness].

Przedstawione powyżej rodzaje postrzegania zostały syntetycznie ukazane w poniższej tabeli.

Rodzaj bodźców [type of stimulus]	Postrzeganie [perception]			Zastosowanie [use]
	nazwa procesu [process name]	postrzeganie podświadome [subconscious perception]	świadomy efekt postrzegania [conscious effect of perception]
postrzeganie zmysłowe (SP) [sensory perception]
bodźce zmysłowe [sensory stimuli]	postrzeganie zmysłowe świadome (C-SP) [conscious (explicit) sensory perception]	postrzeganie zmysłowe podświadome (SC-SP) [subconscious sensory perception]	(spostrzeżenia [percepts], wrażenia [sensations], emocje [emotions], nastroje [moods] i inne odczucia [another feelings]) zmysłowe [sensory]	świadoma interakcja z otoczeniem
	postrzeganie zmysłowe nieświadome (UC-SP) [unconscious (implicit) sensory perception]		brak [no]	automatyczna interakcja z otoczeniem, warunkowanie
postrzeganie pozazmysłowe (ESP) [extrasensory perception]
bodźce pozazmysłowe [extrasensory stimuli] lub odbiór informacji bez pośrednictwa jakichkolwiek bodźców [without any stimuli]	postrzeganie pozazmysłowe świadome (C-ESP) [conscious (explicit) extrasensory perception]	postrzeganie pozazmysłowe podświadome (SC-ESP) [subconscious extrasensory perception]	(spostrzeżenia [percepts], wrażenia [sensations], emocje [emotions], nastroje [moods] i inne odczucia [another feelings]) pozazmysłowe [extrasensory]	zdolności parapsychologiczne jak telepatia, itd.
	postrzeganie pozazmysłowe nieświadome (UC-ESP) [unconscious (implicit) extrasensory perception]		brak [no]	zdolności parapsychologiczne nieświadome
postrzeganie bezzmysłowe (USP) [unsensory perception]
brak bodźców [no stimuli]	postrzeganie bezzmysłowe świadome (C-USP) [conscious (explicit) unsensory perception]	postrzeganie bezzmysłowe podświadome (SC-USP) [subconscious unsensory perception]	wyobrażenia [mental image], myślenie [thought], marzenia senne [dreams], (spostrzeżenia [percepts], wrażenia [sensations], emocje [emotions], nastroje [moods] i inne odczucia [another feelings]) bezzmysłowe [unsensory]	rozumowanie, myślenie, przypominanie, marzenia senne, podpowiedzi z intuicji, majaczenie, halucynacje, omamy, spostrzeganie rzeczy lub zjawisk nie istniejących lub aktualnie nie występujących w otoczeniu
	postrzeganie bezzmysłowe nieświadome (UC-USP) [unconscious (implicit) unsensory perception]		brak [no]	intuicja, procesy podświadome związane z postrzeganiem bezzmysłowym nieuświadomionym
postrzeganie obliczeniowozmysłowe (CSP) [computsensory perception]
bodźce obliczeniowo zmysłowe [computsensory stimuli] (odbiór informacji stymulowanych elektronicznie)	postrzeganie obliczeniowo zmysłowe świadome (C-CSP) [conscious (explicit) computsensory perception]	postrzeganie obliczeniowo zmysłowe podświadome (SC-CSP) [subconscious computsensory perception]	(spostrzeżenia [percepts], wrażenia [sensations], emocje [emotions], nastroje [moods] i inne odczucia [another feelings]) obliczeniowo zmysłowe [computsensory]	bezpośrednia łączność komputera z umysłem doświadczana świadomie.
	postrzeganie obliczeniowozmysłowe nieświadome (UC-CSP) [unconscious (implicit) computsensory perception]		brak [no]	bezpośrednia łączność komputera z umysłem nie doświadczana świadomie

Spostrzeżenia, wyobrażenia i symbole

Spostrzeżenia [percepts], w zakresie bodźców zmysłowych [sensory stimuli], są efektem zadziałania tych bodźców na receptory [receptors] (exteroreceptory [exteroreceptors] rozmieszczone na obwodzie ciała i interoreceptory [interoreceptors] położone wewnątrz ciała), a następnie przetworzenia otrzymanych z receptorów impulsów nerwowych [nerve impulses] przy pomocy procesów podświadomych [subconscious process], między innymi takich jak: analiza cech fizycznych [analysis of the physical characteristics], rozpoznanie form [form recognition], rozpoznanie obiektów [objects recognition], nazywanie obiektów [objects naming],rozpoznanie znaczenia obiektów [recognition of meaning objects] inaczej rozpoznanie semantyczne [semantic recognition], aż w końcowym etapie przeniesienia, przy pomocy procesu przedświadomego [preconscious perception], rezultatów postrzegania podświadomego [subconscious perception] do świadomości [consciousness].

Spostrzeżenia [percepts] odpowiadające fizycznym obiektom [physical object] zewnętrznym lub wewnętrznym dadzą się modelować przy pomocy symboli [symbols], co zostało wykorzystane w technice komputerowej przy modelowaniu procesów poznawczych człowieka [human cognitive processes].

Rys 2. Emisja subsymboli

Obiekty fizyczne [physical object] cechują się przestrzenną lokalizacją [spatial location] oraz biorą udział w czasowym porządku zdarzeń [temporal order of events], dlatego odpowiadające im spostrzeżenia [percepts] jak i modelujące się na nich symbole [symbols] są odtwarzane w świadomości [preconscious] w tej samej organizacji przestrzenno-czasowej [spatio-temporal organization]. Dzięki tej organizacji nasze myśli [thought] mają postać łancuchów spostrzeżeń i wyobrażeń [chains of percepts and image], a nasze marzenia senne [sleepy dreams] postać łańcuchów sennych wyobrażeń [chains of sleepy image]. Warto zauważyć, że taka organizacja nabyta jest w drodze postrzegania [perception]. Oprócz postrzeganej [perceived] organizacji przestrzenno-czasowej [spatio-temporal organization] nasze myśli [thought], występujące w postaci łancuchów wyobrażeń [chains of percepts and image], posiadają też organizację semantyczną [semantic organization] wynikającą z nabytej semantycznej bazy wiedzy i doświadczeń życiowych [semantic knowledge base and life experiences]. Organizacja ta szczególnie widoczna jest w pracy umysłowej [mental work]. Taka organizacja nabyta jest nie w drodze postrzegania [perceive] lecz w drodze przetwarzania rejestrowanych w świadomości spostrzeżeń i wyobrażeń [percepts and image] z udziałem pracy umysłowej [mental work], podczas której zachodzi uczenie się i doświadczanie. Jak wynika z powyższego nabywanie organizacji przestrzenno czasowej [spatio-temporal organization] wymaga mniejszego wysiłku niż nabywanie organizacji semantycznej [semantic organization].

Ogólnie obiekty [objects] istniejące w świecie rzeczywistym, mogą być reprezentowane w świadomości [consciousness] przy pomocy spostrzeżeń [percepts] i wyobrażeń [image] (będących pamięciowymi odpowiednikami spostrzeżeń [memory percepts]) lub też w komputerze w postaci symboli. Wszystkie posiadają swoją postać [form], nazwę [name] i byt [entity] w świecie psychiki jak i symboliki. Można powiedzieć, że spostrzeżenie [percepts], wyobrażenie [image] i symbol [symbol] służą do reprezentowania swojego desygnatu [designation] (obiektu istniejącego w rzeczywistości).

Oprócz tego istnieją takie wyobrażenia [percepts] lub symbole [symbols], które nie mają swoich odpowiedników w rzeczywistości, a rację bytu nadają im inne spostrzeżenia [other percepts], inne wyobrażenia [other image] lub inne symbole [other symbols]. Noszą one nazwę - pojęcia [concepts]. Wchodzą one w skład struktury semantycznej bazy wiedzy i doświadczeń życiowych [semantic knowledge base and life experiences] (długotrwała pamięć pojęć [long term concept memory]) lub sieci symbolicznej [symbolic network], a znaczenia nabierają poprzez wzajemne relacje z innymi spostrzeżeniami, wyobrażeniami, symbolami lub pojęciami.

Łańcuchy spostrzeżeń, wyobrażeń, pojęć lub symboli [chains of percepts, image, concept and symbols] można przekształcać przy pomocy operacji myślowych [mental operations]. Każdą złożoną operację myślową [complex mental operation] da się rozłożyć na szereg operacji najprostszych (elementarnych) [simplest (elementary) mental operations]. Natomiast każdą operację elementarną [elementary mental operations] da się rozłożyć na szereg procesów podświadomych [subconscious processes]. Operacje myślowe [mental operations] są modelowane przy użyciu maszyn symbolicznych [symbolic machine], a procesy podświadome [subconscious processes] są modelowane przy użyciu sieci neuronowych [neural networks]. Złożenie powyższych technologii dające możliwość modelowania postrzegania [percepts] i operacji myślowych [mental operations] nosi nazwę maszyn hybrydowych [hybrid machines] .

Przekształcenie łańcuchów myślowych [transformation of chains of thought] uzyskujemy przy pomocy relacji [relations], które w drodze konkretyzacji dają inne wyobrażenia czy symbole. Należy pamiętać, że są to operacje wykonywane w świadomości. Jedną z najważniejszych przekształceń myślowych jest abstrahowanie [abstraction]. Polega ono na wyróżnieniu jednej cechy z pominięciem innych cech. Dzięki abstrahowaniu [abstraction] możemy łączyć nabytą już wiedzę z nowymi danymi i ją przetwarzać. Łącząc wyabstrahowane cechy wspólne lub elementy składowe uzyskujemy uogólnienie [generalization], będące nową jakością w bazie wiedzy [Knowledge Base]. Uogólnienie [generalization] prowadzi do hierarchicznej struktury bazy wiedzy [hierarchical structure of the knowledge base].

Dzięki wspólnym cechom spostrzeżeń [percepts], wyobrażeń [mental images], pojęć [concept] i symboli [symbols], symbole zaczęto używać do modelowania umysłu ludzkiego [human mind] za pośrednictwem komputerów. Jak szybko zauważono, udało się modelować tylko stronę racjonalną umysłu [rational mind], związaną z wiedzą semantyczną [semantic knowledge]. Symbole [symbols] nadawały się do dokładnego odwzorowania tylko pojęć [concepts]. Powstało przekonanie, że nie da się zamodelować sfery emocjonalnej [emotional sphere]. Próbowano to uzyskać na drodze opracowania [developing] odpowiedniego programu komputerowego [computer application] i doboru do niego odpowiedniej bazy wiedzy [Knowledge Base], lecz emocja uzyskana tą drogą wynikała jedynie z semantyki, a więc bazy wiedzy [Knowledge Base]. Nie wzięto pod uwagę, że między spostrzeżeniami [percepts], wyobrażeniami [mental images] a symbolami [symbols] istnieje zasadnicza różnica.

W przypadku symbolu [symbol] nie jest istotna fizykalna realizacja symbolu i jego postać, lecz tylko to, co on reprezentuje oraz liczą się relacje z innymi symbolami. Natomiast w przypadku spostrzeżeń [percepts] i wyobrażeń [mental images] ważne są też współwystępujące z nimi wrażenia [sensations] i wyobrażenia tych wrażeń [image sensations], które nadają spostrzeżeniom i wyobrażeniom dodatkowego bezkontekstowego znaczenia [contextless meaning], które staje się dodatkowym źródłem informacji (ocena [evaluation], emocja [emotion]). Wiedza semantyczna [semantic knowledge] może być tu jedynie dodatkowym wzmocnieniem emocji [potentiation emotion], bądź osłabieniem emocji [depression emotion], bądź też powodem wywołania emocji w oparciu o markery somatyczne [somatic markers]. W tym ostatnim przypadku zdolność ta jest nabywana w drodze warunkowania (nabywania emocji kontekstowej [context emotion]) w oparciu o posiadaną już zdolność doświadczania emocji bezkontekstowej [contextless emotion].

Ponadto spostrzeżenia [percepts] i wyobrażenia [images] są zjawiskami doświadczanymi w świadomości, a więc modelujące je symbole [symbols] także, natomiast w podświadomości [subconsciousness] mamy cały obszar postrzegania nieświadomego [unconscious perception] związanego z procesami, które mogą wprowadzać adaptację (habituację [habituation]), uwrażliwianie (sensytyzację [sensitisation]), przygotowanie (priming [prime]) i wpływać wraz z odczuciami świadomymi [conscious feelings] na stan psychiczny podmiotu.

Postrzeganie podświadome

Docierające do mózgu informacje sensoryczne przetwarzane są przez mózg w sposób równoległy, z którego nie zdajemy sobie sprawy. Tylko niewielka część aktywacji mózgu staje się treścią świadomości.

Charakterystyczną cechą procesów przetwarzania równoległego jest to, że liczne operacje tego przetwarzania zachodzą symultanicznie [jednocześnie, równocześnie] bądź też bez określonej kolejności, czyli niezależnie. W odróżnieniu od przetwarzania równoległego występuje też przetwarzanie szeregowe (wykonywane seryjnie, krok po kroku).

Podobnie jak występuje specjalizacja receptorów zmysłowych, tak występuje specjalizacja kanałów do przetwarzania cech bodźców, odbywającego się w niezależnej pracy równoległej do każdego z kanałów. Poszczególne niezależne cechy bodźca są analizowane w poszczególnych niezależnych kanałach. Można powiedzieć, że dla każdej niezależnej cechy przetwarzanej w niezależnym kanale występuje jeden niezależny proces.

W przetwarzaniu równoległym występuje też hierarchiczny sposób przekazywania informacji, oznaczający możliwość wykrywania cech wtórnych, gdzie wyższe piętra układu percepcyjnego korzystają z informacji przekazywanych przez piętra niższe.

Do lepszego wyodrębnienia cech (pierwotnych bądź wtórnych) z tła informacyjnego, na każdym piętrze percepcyjnym jest obecny uniwersalny mechanizm zwany hamowaniem obocznym oznaczający wyodrębnienie centrum i wygaszenie otoczenia (hamulcowy wpływ pobudzonej komórki na komórki sąsiadujące). Dzięki temu uzyskuje się kwantyzację informacji ciągłej.

Postrzeganie podświadome stanowi zespół procesów równoległych przebiegających poza naszą świadomością począwszy od receptorów rozmieszczonych na obwodzie ciała (w narządach zmysłów) i wewnątrz ciała. Procesy te przetwarzają poszczególne cechy bodźców o różnej lokalizacji i modalności. Są automatyczne, nieświadome, bardzo szybkie i wykorzystujące pamięć sensoryczną.

Przetwarzanie równoległe posiada bardzo wiele zalet. Podstawową jego zaletą jest umożliwienie niezależnej i jednoczesnej pracy różnych procesów. W przypadku mózgu równoległość procesów jest dosłowna w odróżnieniu od komputerów szeregowych, gdzie praca równoległa procesów polega jedynie na szeregowym przełączaniu czasu szeregowego procesora do obsługi poszczególnych procesów.

Praca równoległa procesów mózgowych nie jest jednak całkowicie dowolna i chaotyczna. Gdyby taka była, istniałby problem z dostępem tych procesów do wspólnej warstwy kontrolno-nadzorującej mózgu, którą to warstwę można nazwać procesem głównym. Celem procesu głównego jest zebranie wyników końcowych pochodzących od procesów równoległych w celu wydania całościowej decyzji np. wykonania ruchu, spowodowania pewnego procesu umysłowego, itd.

Z przetwarzania równoległego nie zdajemy sobie sprawy. Oznacza ono, że operacje mogą zachodzić równocześnie przetwarzając dużą liczbę różnych cech.

Subsymbole

Ogólnie subsymbolem nazywamy całościową jednostkę informacji widzianą na określonym poziomie przetwarzania podświadomego, czyli równoległego. W związku z niezależnością procesów równoległych, każdy proces równoległy posiada swoistą dla siebie strukturę subsymbolu przenoszącego jednostkową, niepodzielną informację. Między węzłami związanymi z procesami przetwarzania, subsymbole przebiegają bez zmiany swojej struktury, a po przejściu przez węzeł, w którym działa proces, struktura ta na ogół ulega zmianie. Wewnątrz procesu subsymbol jest dekodowany, a następnie przetwarzany, po czym ponownie kodowany w inną strukturę subsymbolu.

Rys 3. Struktura subsymbolu

Ogólnie subsymbol można traktować, jako wektor będący listą określonych składników, np: <x, c, p_i, t>, gdzie x - intensywność cechy bodźca, c - cecha bodźca o intensywności x, p_i - lista niezależnych parametrów różnego przeznaczenia, t - czas mierzony w ilościach dyskretnych, najmniejszych odcinków czasowych (kwantyzacja czasowa), lecz kodowany w strukturze subsymbolu dopiero na poziomie integracji sygnałów czuciowych wszystkich modalności.

Inna postacią subsymbolu może być lista kodowanych aspektów bodźca <typ bodźca [stimulus type], intensywność [intensity], miejsce [location], czas trwania [duration]> lub w skrócie: <typ bodźca , intensywność, miejsce, czas>.

Subsymbole upraszczają przetwarzanie w sieci neuronowej, ujmując je jako zbiór procesów równoległych i subsymboli przenoszących dane między procesami. Przy takiej analizie sieci nie wnikamy w strukturę wewnętrzną subsymboli, a tym samym nie wnikamy w szczegóły implementacji procesów, przetwarzających te subsymbole.

Należy zauważyć, że tylko jeden składnik subsymbolu, jakim jest intensywność cechy bodźca wynika z samego bodźca stymulującego receptory zmysłowe. Następne składniki subsymbolu wynikają z typu receptora i parametrów sieci neuronalnej. Ma to takie znaczenie, że poprzez sam bodziec nie jest możliwe dostarczenie subsymbolu do sieci neuronalnej, ponieważ nawet jeżeli taki zostanie dostarczony, zostanie on ujęty w intensywności bodźca (i taki poddany przetworzeniu), po czym typ receptorów i sieć neuronową uzupełnia nowy subsymbol o dodatkowe składniki, nie mający związku z subsymbolem dostarczonym przez bodziec. Daje to taką uwagę, że nie należy się spodziewać emisji subsymboli obcych (zewnętrznych) poprzez swoiste drogi czuciowe. Muszą wystąpić odpowiednie warunki na detekcję takich subsymboli.

W związku z podziałem sygnału czuciowego na dyskretne subsymbole w czasie trwania pojedyńczego subsymbolu występuje fuzja czasowa wrażeń czuciowych. Określa to czasowy próg percepcji jednoczesności zdarzeń dla słuchu, który wynosi 2 - 5 ms, a także czasowy próg percepcji jednoczesności zdarzeń dla wzroku, który wynosi 20 - 30 ms, jak również czasowy próg percepcji jednoczesności zdarzeń dla dotyku, który wynosi 27 ms (określające progi niemożliwości rozróżnienia następujących po sobie zdarzeń jako oddzialne). Jednakże czasowy próg percepcji następstwa zdarzeń dla słuchu, wzroku i dotyku jest ten sam dla wszystkich modalności, który wynosi 30 - 40 ms (określający próg niemożliwości rozróżnienia następstwa zdarzeń - które pierwsze wystąpiło zdarzenie, a które drugie), co oznacza kodowanie składnika subsymbolu potrzebnego do określenia następstwa jednoczesności zdarzeń dopiero na poziomie integracji sygnałów czuciowych wszystkich modalności.

Warto zauważyć czasową bliskość: czasowego progu percepcji następstwa zdarzeń (30 - 40 ms), długości czasowej segmentu danych w mózgu (30 ms) oraz ruchów sakkadycznych (sakkadowych) oka, określających gwałtowne przerzucenie oka z jednego punktu na inny (40 - 50 ms).

Styk przetwarzania równoległego z szeregowym

Możemy uważać, że styk przetwarzania równoległego z szeregowym odbywa się w przedświadomości, gdzie przetwarzanie równoległe daje wyniki, które w celu dalszej ich analizy lub porównania musi być sprowadzone do przetwarzania szeregowego.

Aby wyniki działania procesów równoległych działających na pewną jedną wspólną warstwę nie były sprzeczne i nie przeszkadzały sobie, można je zamrozić w ciągu sekwencyjnym, stąd rodzi się potrzeba dysponowania pamięcią sekwencyjną (szeregową).

Sprowadzenie przetwarzania równoległego do tej samej wspólnej warstwy nie jest proste ponieważ n-procesów równoległych daje w losowo wybranych czasach n-wyników końcowych w n-komórkach pamięciowych, które ustawicznie zmieniają się przez kolejno napływające kolejne wyniki końcowe. Nie synchronizowane procesy są niekontrolowane. Wyjściem z tej sytuacji jest, po pierwsze, obniżenie ilości wyników końcowych wziętych pod uwagę poprzez, np. wybór najbardziej znaczących wyników końcowych z pewnego górnego zakresu, określającego zakres uwagi, a po drugie zsynchronizowanie ich ze sobą. W przeciwnym razie musielibyśmy dysponować wszystkimi wynikami końcowymi, a może ich być, dla procesów równoległych, bardzo dużo.

Wyniki końcowe pochodzące od przetwarzania równoległego pojawiają się w sposób nieskoordynowany czasowo w postaci napływających impulsów końcowych, a w danym przedziale czasowym, mogą pojawiać się nierównomiernie, a nawet wielokrotnie. Aby sprowadzić wyniki procesów równoległych do wspólnej warstwy kontrolno-nadzorującej, można zamrażać poszczególne wyniki procesów w pamięci szeregowej od najwcześniejszego wyniku do późniejszego w pewnym okresie czasu.

Ponieważ procesów równoległych jest bardzo dużo i adekwatny dla nich sekwencyjny łańcuch wyników końcowych byłby bardzo długi, wprowadza się ograniczenie tego zakresu na przykład do 7 ± 2 elementów. Powstaje pytanie, czy ten zakres jest wystarczający?

Model Kohonena

W celu zbadania właściwości przedstawionej wyżej koncepcji sprowadzania wyników przetwarzania procesów równoległych do wspólnej warstwy kontrolno-nadzorującej, oznaczającej możliwość powstawania świadomego doświadczenia, można posłużyć się modelem opartym na sztucznej sieci neuronowej.

Przykładowym modelem postrzegania podświadomego dla wybranej cechy bodźca może być jedna warstwa Kohonena ze znormalizowanym wektorem sygnałów wejściowych. Wprowadzamy taką modyfikację, że przy rywalizacji neuronów w warstwie Kokonena wygrywa nie jeden, a kilka neuronów (7±2 neuronów), dających na wyjściu sygnał wyjściowy z górnego zakresu wartości Ymax - dY, w pewnym przedziale czasowym dT, gdzie dY oznacza zakres uwagi.

Sygnał wyjściowy każdego neuronu warstwy Kohonena jest tym większy, im bardziej wektor sygnałów pobudzających określony neuron warstwy jest bardziej dopasowany do wektora wag połączeń synaptycznych tego neuronu. Inaczej mówiąc sygnał wyjściowy neuronu jest tym większy im bardziej sygnał wejściowy przypomina wzorzec zapamiętany w tym neuronie.

Każdy neuron sieci Kohonena jest odpowiednikiem zapamiętanego wzorca sygnału. Wybór sygnałów wyjściowych warstwy Kohonena z pewnego górnego zakresu wartości, dla pewnego odcinka czasowego, i zapamiętanie tych wartości w pamięci czasowo-szeregowej, oznacza rozpoznanie pewnego obiektu w kontekście innych obiektów (rozpoznawanie kontekstowe), co może być konkluzją w bazie pojęciowej i stać się podstawą wyboru pewnego działania jednostki.

Percepcja kształtu

Przykładem integracji wyników końcowych przetwarzania równoległego w celu dalszego przetwarzania szeregowego jest rozpoznawanie zbioru prążków o różnym nachyleniu tworzących pewien kształt rozpoznawanych konturów obietków. W modelu tym rozpoznawany kształt [shape] jest reprezentowany, jako wektor kątów skrętu [as a vector of turning angles]. Odległość między wektorami kształtu jest obliczania przy pomocy algorytmu [shape vector of turning angles]. Metoda ta jest niezależna od zastosowanego zbliżenia.

Dowolny kontur można przedstawić jako wektor o postaci:

S = {sn} = (s1, s2, .. ,s_i , ... ,s_n)
s_i = (d_i, φ_i)

gdzie:

s_i = i-ty segment konturu S;
d_i - długość odcinka konturu,
φ - kąt między odcinkami d_i i d_i-1 (w przeciwnym kierunku)

Każdy kontur można znormalizować dzieląc długość każdego segmentu przez długość konturu. Długość konturu jest równa sumie długości wrzystkich segmentów. Znormalizowane kontury można przechowywać w bazie danych.

Przedstawiona wyżej metoda przedstawia grafikę wektorową [vector graphics] (zbiór punktów konturu, przez które przechodzą linie tworzące obrys). Takie operacje na konturach (obiektach wektorowych), jak przesuwanie, powiększanie, zmniejszanie, rozdzielczość i zmiany kolorów, nie mają wpływu na ich jakość i wygląd.

Grafika wektorowa może być dla celów prezentacji przekształcona w grafikę rastrową. Grafika wektorowa operuje na obiektach, dla których zapisywane są tylko parametry tych obiektów.

Cechą chakterystyczną plików graficznych z obrazami wektorowymi jest bardzo mały rozmiar. Przeksztacenie obrazu w grafikę wektorową nazywany wektoryzacją, natomiast grafika bitmapowa (rastrowa) [bitmap graphics (raster Graphics)] reprezentuje obraz za pomocą siatki kolorowych kropek (posiadających kolor), nazywanych pikselami. Obraz jest tu dwuwymiarową tablicą pikselów.

Świadomość

W postrzeganiu najważniejszym pojęciem jest świadomość percepcyjna, oznaczająca zdolność do zdawania sobie sprawy, co się dzieje w otoczeniu. Oprócz świadomości percepcyjnej rozróżniamy też świadomość introspektywną, oznaczającą zdolność do zdawania sobie sprawy z własnych procesów psychicznym.

Najważniejszym elementem świadomości percepcyjnej jest przejście od podświadomych procesów postrzegania, rozpoczętych od zakodowania pobudzenia receptorów przez bodźce na impulsy czynnościowe [action impulses] i wprowadzone do neuronalnych ścieżek zmysłowych (sensorycznych) [neuronal sensory pathways], do świadomego doświadczania [conscious experience].

Granicę jaką tworzy przejście od postrzegania podświadomego [subconscious perception] do świadomego doświadczenia [conscious experience], którą można inaczej nazwać jako postrzeganie przedświadome [preconscious perception], jest zarazem przejściem między przetwarzaniem równoległym [parallel processing] a przetwarzaniem szeregowym [serial processing].

Biologiczne aspekty styku przetwarzania równoległego z szeregowym

Bodźce zmysłowe po wstępnym przetworzeniu w narządach zmysłów (oczy, uszy, skóra, smak) są doprowadzone w postaci impulsów czynnościowych (których częstotliwość koduje intensywność bodźca) do kory sensorycznej [sensory cortex] zbudowanej z kory nowej [isocortex] zlokalizowanej w bocznych [lateral] obszarach płatów: skroniowego [temporal lobe], potylicznego [occipital lobe] i ciemieniowego [parietal lobe]. Z korze sensorycznej odbywa się dalszy etap podświadomego [subconscious] przetwarzania informacji zmysłowych. Są tu zlokalizowane poszczególne analizatory zmysłowe, aż po końcowe identyfikatory obiektów dalej modalności zmysłowej. Następnie odbywa się projekcja tych sygnałów do grzbietowo-bocznej części kory przedczołowej (DLPFC) [dorsolateral prefrontal cortex], gdzie zlokalizowana jest pamięć krótkotrwała (w której odbywa się dalsza wielomodalna integracja), z której sygnał przechodzi do brzusznej części kory przedczołowej (vPFC) [ventral prefrontal cortex], obejmującej korę oczodołową (orbitofrontalną) [orbitofrontal cortex] położoną w zakręcie oczodołowym[orbital gyrus] i zakręt prosty [gyrus rectus]. Dalej sygnał przechodzi aż do kory węchowej [rhinal cortex] (chodzi o korę okołowęchową [perirhinal cortex] i korę śródwęchowej [entorhinal cortex]) położonej w przednio-przyśrodkowej części płata skroniowego [anteromedial temporal lobe].

W przypadku węchu, będącego najstarszym ze zmysłów, bodźce zmysłowe są doprowadzone z narządu węchu (nosa) poprzez opuszkę węchową [olfactory bulb], pasmo węchowe [olfactory tract], trójkąt węchowy [olfactory trigone], boczny prążek węchowy [lateral olfactory stria] do kory sensorycznej węchowej [olfactory sensory cortex], którą stanowi kora przedgruszkowata [prepiriform cortex] zbudowana z kory dawnej [paleocortex] zlokalizowanej w przednio-przyśrodkowych obszarach płata skroniowego [anteromedial temporal lobe]. Z korze tej odbywa się dalszy etap podświadomego [subconscious] przetwarzania węchowych informacji zmysłowych. Są tu zlokalizowane analizatory węchu. Kora przedgruszkowata [prepiriform cortex] wchodzi następnie wraz z korą śródwęchową [entorhinal cortex] w większy kompleks zwany korą gruszkowatą [piriform cortex], gdzie odbywa się dalsze analizowanie sygnałów węchowych, aż po identyfikatory poszczególnych sygnałów węchowych.

Rys 4. Ośrodek umysłu

Integracja końcowa przetworzonych sygnałów czuciowych wszystkich modalności (łącznie z węchem) następuje w korze węchowej [rhinal cortex] (chodzi o korę okołowęchową [perirhinal cortex] i korę śródwęchowej [entorhinal cortex]) położonej w przednio-przyśrodkowej części płata skroniowego [anteromedial temporal lobe].

Dokładniej precyzując, informacja wielomodalna przechodzi do kory okołowęchowej [perirhinal cortex], a następnie do graniczącej z nią, poprzez bruzdę nosową [rhinal sulcus] kory śródwęchowej [entorhinal cortex]. Są to przyśrodkowe okolice kory mózgowej, gdzie następuje zbieganie się wszystkich przetworzonych i rozpoznanych sygnałów uzyskanych z narządów zmysłów w celu ich dalszego sekwencyjnego przetworzenia.

W tym miejscu następuje też projekcja zespolonego wielomodalnego sygnału zmysłowego od przyśrodkowej kory mózgowej do ciała migdałowatego [amygdala], gdzie następuje asocjacja sygnału z nieprzyjemnymi odczuciami zarówno fizycznymi, jak i psychicznymi. Efektem tych asocjacji są warunkowe (nabyte) reakcje lękowe na te bodźce, zwane bodźcami negatywnymi (awersyjnymi), umożliwiające wywoływanie reakcji wyprzedzających, umożliwiających uniknięcie spotkania z bodźcami awersyjnymi (wzmocnienie negatywne).

Ogólnie wielomodalny sygnał kory węchowej ulega asocjacji z doznawanymi emocjami. Efektem tych asocjacji są warunkowe (nabyte) reakcje emocjonalne umożliwiające wartościowanie obiektów rzeczywistości.

Z kory śródwęchowej [entorhinal cortex] sygnał wielomodalny zabarwiony emocjonalnie po wyjściu z pamięci rozpoznawczej i pamięci emocjonalnej trafia do hipokampa [hippocampus]. W hipokampie jest zlokalizowana deklaratywna pamięć przestrzenna, która oparta jest na kojarzeniu rozpoznanego wcześniej obiektu z jego lokalizacją w czasie lub przestrzeni. Stąd pierwszy wniosek, że aby wywołać pamięć przestrzenną najpierw musi zadziałać pamięć rozpoznawcza dokonująca rozpoznania obiektu.

Kora nie tylko tworzy w tym miejscu kompleksy [periamygdaloid cortex] z podkorowym ciałem migdałowatym [amygdala], ale również z innymi jądrami podkorowymi (podstawnymi), na przykład: z jądrem półleżącym [nucleus accumbens] (jest to obszar brzusznego prążkowia [ventral striatum]) dając asocjacje zespolonego wielomodalnego sygnału zmysłowego z doznawaną przyjemnością zarówno fizyczną jak i psychiczną. Dzięki również połączeniom ciała migdałowatego bezpośrednio ze wzgórzem mogą być również tworzone asocjacje z bodźcami jeszcze nie zinterpretowanymi w korze mózgowej.

Łączne uszkodzenie ciała migdałowatego i hipokampa bez naruszenia kory węchowej, położonej w przedniej części przyśrodkowych płatów skroniowych, nie wpływa na pamięć rozpoznawczą (wzrokową i dotykową) oraz asocjacyjną. Uszkodzenie ograniczone tylko do obszarów kory węchowej położonej w przedniej części przyśrodkowych płatów skroniowych silnie zaburza rozpoznanie wzrokowe i dotykowe oraz asocjacyjne. Najbardziej istotna dla wzrokowego i dotykowego rozpoznawania oraz asocjacyjnego jest więc kora okołowęchowa. Jej uszkodzenie silnie zaburza rozpoznawczą pamięć wzrokową i dotykową, podczas gdy uszkodzenie kory śródwęchowej powoduje lekkie i przemijające zaburzenie tej pamięci. Usunięcie kory przyhipokampalnej pogarsza w lekkim stopniu, lub też wcale nie zaburza, wzrokową i dotykową pamięć rozpoznawczą oraz asocjacyjną.

Silne anatomiczne połączenia brzusznej części kory przedczołowej, obejmującej korę orbitofrontalną, tj. zakręty oczodołowe i zakręt prosty z przyśrodkowymi płatami skroniowymi sugerują przynależność tych okolic również do systemu neuronalnego istotnego dla formowania rozpoznawczej pamięci deklaratywnej. Uszkodzenia brzusznej kory przedczołowej prowadzą do amnezji podobnej do obserwowanej po uszkodzeniach przyśrodkowych płatów skroniowych. Badania z zastosowaniem rezonansu magnetycznego i tomografii komputerowej wskazują na aktywację obszarów dolnej kory przedczołowej podczas przypominania faktów i zdarzeń.

Uszkodzenie hipokampa oraz obszarów tylnej kory węchowej i kory przyhipokampalnej silnie zaburza pamięć przestrzenną. Pamięć ta występuje, jako pamięć epizodyczna (Co? Gdzie? Kiedy?). Kodowanie pamięci epizodycznej, najczęściej jest automatyczne lub przypadkowe, podczas pobierania wymaga świadomego wysiłku. Przy jej pomocy możemy przypomnieć sobie, na przykład święta przeżyte w przeszłości, o smaku placka naszej babci, głos naszych przyjaciół, kiedy ktoś do nas zadzwonił lub dźwięk naszego samochodu.

Jak w powyższego wynika styk przetwarzania równoległego z szeregowym rozpoczyna się w grzbietowo-bocznej części kory przedczołowej (DLPFC) [dorsolateral prefrontal cortex], gdzie zlokalizowana jest pamięć krótkotrwała o naturze bioelektrycznej i przechodzi do brzusznej części kory przedczołowej, a kończy się w korze okołowęchowej [perirhinal cortex] i korze śródwęchowej [entorhinal cortex]) położonej w przednio-przyśrodkowej części płata skroniowego [anteromedial temporal lobe].

Dokładniej przetwarzanie szeregowe (sekwencyjne) odbywa się w zamkniętej pętli zwrotnej [closed loop feedback], która przechodząc po drodze poprzez pamięć przestrzenną zdarzeń zlokalizowaną w hipokampie [hippocampus] (pamięć związana ze świadomością osobnika) zwaną też tymczasową pamięcią długą TLTM [Temporary Long-Term Memory], będzie generowała dodatkowe, nie pochodzące w danej chwili od otoczenia sygnały pobudzenia (samopobudzenie) odbierane, jako potok myślowy, które krążąc w zamkniętej pętli neuronalnej oraz korzystając z pamięci TLTM, wywoływać będą kolejne konteksty poprzedniego pobudzenia. Taka pętla ma bardzo duże znaczenie dla ubogacania pierwotnego pobudzenia i służy do jego wzmacniania lub osłabiania (powodując wyostrzanie lub osłabianie uwagi na pobudzenie), jak również przewidywania mających nastąpić pobudzeń oraz utrzymywania stałego stanu wewnętrznego pobudzenia potrzebnego np. do modulacji stanów wewnętrznych organizmu (sterowanie układem autonomicznym organizmu ), a także stworzenia środowiska dla funkcjonowania umysłu.

Pętla ta przebiega przez korowe ośrodki układu limbicznego [limbic system] i ma bardzo duże znaczenie dla realizacji sekwencyjnej pracy mózgu (obok natywnej pracy równoległej). Pętla ta współdziałając z wysokopoziomowym przetwarzaniem kory przedczołowej [prefrontal cortex], tworzy nową jakość inteligentnego przetwarzania, jakim jest rozumowanie w oparciu o zgromadzoną w zasobach pamięciowych mózgu wiedzę życiową .

Podejrzewa się, że taką pętlę obiegu pobudzenia zwrotnego posiadają także zwierzęta będące na znacznie niższym poziomie rozwoju filogenetycznego od człowieka, jak np. owady.

Bardzo ważnym elementem tej pętli jest, jak już wspomniano, pamięć tymczasowa TLTM [Temporary Long-Term Memory] zlokalizowana w hipokampie [hippocampus]. Element ten przerywa obieg tego samego sygnału w zamkniętej pętli sprzężenia zwrotnego poprzez podawanie na jego wyjściu nowego sygnału będącego kontekstem sygnału poprzedniego.

Zamkniętą pętlę z pamięcią można uważać, jako realizację Maszyny Turinga (opracowany w 1937 roku przez Alana Turinga abstrakcyjny model komputera służącego do wykonywania algorytmów).

Uszkodzenie hipokampa może spowodować obieg tego samego sygnału w zamkniętej pętli sprzężenia zwrotnego, co prowadzić może do jego narastania (dodatnie sprzężenie zwrotne), aż do uogólnienia się napadu padaczkowego zwanego też epilepsją [epilepsy]. Są to trudne do leczenia napady padaczkowe w tej części kory mózgowej.

Podział filogenetyczny kory mózgowej

W celu przeprowadzenia dalszej analizy biologicznych szczegółów przejścia przetwarzania równoległego w szeregowe dobrze będzie rozpatrzyć różne rodzaje kory mózgowej z filogenetycznego punktu widzenia (według wieku - od kory najmłodszej do najstarszej):

• ISOCORTEX - kora nowa zwana też neocortex (6 warstwowa) - obejmuje ona boczne obszary kory mózgowej [lateral cortex] wszystkich płatów mózgu. Jest to kora filogenetycznie najmłodsza.

• MESOCORTEX - kora przejściowa - tworzą ją: kora przejściowa [proisocortex], kora przejściowa [peripaleocortex] i kora przejściowa [periarchicortex].

• PROISOCORTEX - kora przejściowa - obejmuje obszary zakrętu obręczy [cingulate gyrus] i zakrętu przyhipokampowego [parahippocampal gyrus] graniczące z korą nową [isocortex].

• PERIPALEOCORTEX - kora przejściowa - obejmuje obszary zakrętu obręczy [cingulate gyrus] i zakrętu przyhipokampowego [parahippocampal gyrus] graniczące z korą nową [isocortex].

• ALLOCORTEX - kora niejednorodna (heterotypowa) - tworzą ją: kora dawna [paleocortex] i kora stara [archicortex].

• PALEOCORTEX - kora dawna (3,4 warstwowa) - obejmuje obszary węchowe [olfactory area] takie, jak: opuszka węchowa [olfactory bulb], pasmo węchowe [olfactory tract] , trójkąt węchowy [olfactory trigone], prążek węchowy boczny [lateral olfactory stria], istota dziurkowana przednia [anterior perforated substance] oraz obszar przedgruszkowaty [prepiriform area], na który składa się zakręt węchowy boczny [lateral olfactory gyrus], zakręt okalający [gyrus ambiens] i obszar okołomigdałowaty [periamygdaloid area] (kojarzony też z zakrętem półksiężycowatym [semilunar gyrus]). Kora ta rozciąga się od oczodołowego obszaru płata przedczołowego [orbitofrontal cortex] w obrębie bruzdy węchowej [olfactory sulcus], aż poprzednio-przyśrodkowe obszary płata skroniowego [anteromedial temporal cortex].

• PERIARCHICORTEX - kora przejściowa - obejmuje obszary limbiczne [limbic area] takie, jak: zakręt tasiemeczkowaty [fasciolar gyrus], nawleczka szara [indusium griseum], zakręt obręczy [cingulate gyrus], zakręt przyhipokampowy [parahippocampal gyrus] (w obszarze kory okołowęchowej [perirhinal cortex], kory śródwęchowej [entorhinal cortex], przypodpory [parasubiculum] i przedpodpory [presubiculum]), pole podspoidłowe [subcallosal area] i zakręt przykrańcowy [paraterminal gyrus]. Są to obszary przyśrodkowe kory mózgowej [medial cortex]. Obszar zakrętu obręczy [cingulate gyrus] oraz zakrętu przyhipokampowego [parahippocampal gyrus] graniczące z isocortex należą już do kory przejściowej [mesocortex]. Zakręt przyhipokampowy [parahippocampal gyrus] zawiera również obszary kory dawnej [paleocortex] w zakresie rejonów węchowych [olfactory regions] , do których należy kora gruszkowata [piriform cortex].

• ARCHICORTEX - kora stara (3 warstwowa) - obejmuje obszary limbiczne [limbic area] takie, jak: podpora [subiculum], hipokamp [hippocampus] i zakręt zębaty [dentate gyrus]. Są to obszary kory mózgowej położone wewnątrz bruzdy hipokampowej [hippocampal sulcus], po obu jej stronach. Jest to kora filogenetycznie najstarsza.

Wszystkie, utworzone w drodze ewolucji, kory przejściowe [proisocortex, peripaleocortex, periarchicortex] stanowią łącznie korę przejściową [mesocortex], natomiast ograniczenie tego zbioru tylko do kory przejściowej [peripaleocortex] i kory przejściowej [periarchicortex] stanowi w sumie korę przejściową [periallocortex]. Kora dawna [paleocortex] i kora stara [archicortex] stanowią w sumie korę niejednorodną [allocortex] (zwaną również korą heterotypową).

Około 90 % kory mózgowej człowieka stanowi kora nowa [isocortex] (zwana też korą neocortex), do której dostęp (wstępujący) jest pośredni przez wzgórze [thalamus]. Natomiast kora niejednorodna [allocortex] stanowi 10 % kory mózgowej. W większości położona jest ona w przyśrodkowym rejonie półkuli mózgowej, do której dostęp jest bezpośredni, z pominięciem wzgórza.

Kora dawna [paleocortex] zajmuje się odbiorem bodźców węchowych i ich bezpośrednim doprowadzeniem do korowych ośrodków przetwarzania węchu, bez pośrednictwa wzgórza (jest to droga: opuszka węchowa [olfactory bulb], pasmo węchowe [olfactory tract] i boczny prążek węchowy [lateral olfactory stria]).

Pod względem filogenetycznym dzielimy ogólnie korę mózgową na korę starą [archicortex], korę dawną [paleocortex] i korę nową [isocortex / neocortex]. Kara stara [archicortex] i kora dawna [paleocortex] pojawiają się wcześnie u kręgowców (do których zaliczamy: żarłacze, ryby, płazy, gady, ssaki i ptaki). Kora nowa [isocortex] pojawia się dopiero u gadów. Kora dawna [paleocortex] związana jest z węchomózgowiem [rhinencephalon], zaś kora stara [archicortex] obejmuje struktury płata przybrzeżnego zwanego też limbicznym [limbic], do których zaliczamy: hipokamp [hippocampus] i zakręt zębaty [dentate gyrus]).

Kora stara [archicortex] i kora dawna [paleocortex] określane jako kora niejednorodna [allocortex] posiada zwykle budowę trójwarstwową, względnie w ogóle bezwarstwową.

Bieg sygnału zmysłowego w korze mózgowej

Bieg sygnału zmysłowego uwzględniający też stare struktury kory jest następujący: bodźce węchowe od strony kory oczodołowej płata przedczołowego [orbitofrontal cortex] razem z reprezentacjami przetworzonych wcześniej zmysłów (węchu, smaku, słuchu, wzroku, dotyku), napływającymi z kory sensorycznej płatów: skroniowego [temporal lobe], politycznego [occipital lobe] i ciemieniowego [parietal lobe], doprowadzone są korą dawną [paleocortex] do kory śródwęchowej [entorhinal] zbudowanej z jeszcze starszej niż kora dawna [paleocortex] kory przejściowej [periarchicortex]. Obszary doprowadzające sygnał z oczodołowej kory przedczołowej [orbitofrontal cortex] figurują pod nazwą obszarów węchowych [olfactory areas], do których zaliczamy pasmo węchowe [olfactory tract] , trójkąt węchowy [olfactory trigone], prążek węchowy boczny [lateral olfactory stria], istota dziurkowana przednia [anterior perforated substance], obszar przedgruszkowaty [prepiriform area], a także kora śródwęchowa [entorhinal cortex] i kora okołowęchowa [perirhinal cortex]. Skojarzenie tych struktur z węchem jest skutkiem wcześniej prowadzonych badań tych obszarów. Faktycznie przebiega tu i obszarach wcześniejszych przejście sygnału między pamięcią krótkotrwałą STM [Short-Term Memory] zlokalizowaną w grzbietowo-bocznej korze przedczołowej (DLPFC) [dorsolateral prefrontal cortex] do bazy wiedzy i doświadczeń życiowych (KB) [knowledge base], będącej pamięcią długotrwałą (LTM) [Long Time Memory], zlokalizowaną w brzusznej korze przedczołowej (vPFC) [ventral prefrontal cortex], a następnie obszarami węchowymi od strony oczodołowej płata przedczołowego [orbitofrontal cortex] do przedniej części płata skroniowego [anterior temporar lobe]. Tam sygnał dociera do korowego obszaru ciała migdałowatego [periamygdaloid cortex], a następnie do pamięci długotrwałej tymczasowej TLTM [Temporary Long-Term Memory], zlokalizowanej w hipokampie [hippocampus], zwanej też jako bufor pamięci długotrwałej LTMB [Long-Term Memory Buffer]. Z bufora pamięci zapamiętany kontekst wcześniejszego sygnału przechodzi poprzez zakręt obręczy [cingulate cortex] z powrotem do kory przedczołowej [prefrontal cortex], itd. Obszary bufora pamięci długiej TLTB zbudowane są z kory starej [archicortex]. Dotyczą one formacji hipokampa, na którą składa się hipokamp właściwy [hippocampus proper] umieszczony na podporze [subiculum] oraz zakręt zębaty [dentate gyrus] (miejsce zbiegania się składowej wzdłużnej sygnału w hipokampie [hipocampus]). Odbywające się w tych obszarach kory przetwarzanie informacji zostanie przedstawione z dalszej części niniejszego opracowania.

Kora stara [archicortex] zakrętu zębatego [dentate gyrus] wychodząc z tylnej części formacji hipokampa [posterior hippocampal formation] przechodzi w korę przejściową [periarchicortex] zakrętu tasiemeczkowatego [fasciolar gyrus].

Bieg kory przejściowej [periarchicortex]

Charakterystyczny jest bieg kory przejściowej [periarchicortex]. Jeżeli rozpoczniemy ten bieg od zakrętu tasiemeczkowatego [fasciolar gyrus] wychodzącego z zakrętu zębatego [dentate gyrus] formacji hipokampa [hippocampus formation], to przechodzi on nad spoidłem wielkim (ciałem modzelowatym) [corpus callosum] w nawleczkę szarą [indusium griseum] graniczącą bocznie z zakrętami obręczy [cingulate gyrus] lewej i prawej półkuli mózgowej [cerebral hemisphere]. Nawleczka szara [indusium griseum], z zawartymi w niej parą prążków podłużnych przyśrodkowych [medial longitudinal stria] i parą prążków podłużnych bocznych [lateral longitudinal stria] (rozmieszczone po przyśrodkowej stronie obu półkul mózgowych), przedłuża się w zakręt przykrańcowy [paraterminal gyrus], a następnie w pasmo przekątne Broca [diagonal band of Broca]. Pasmo to przechodzi w korę śródwęchową [entorhinal cortex], zbudowaną również z kory przejściowej [periarchicortex] i zamyka pętlę łącząc się z przednią częścią formacji hipokampa [anterior hippocampus formation], będącą początkiem bufora przestrzennej pamięci tymczasowej TLTM [Temporary Long-Term Memory]).

W sumie tworzy to pętlę zarysowaną w wewętrznym układzie limbicznym [intralimbic loop], mającą duże znaczenie dla sekwencyjnego biegu sygnału, jeszcze w starszym filogenetycznie mózgu, gdzie był brak kory nowej [isocortex] i wysokopoziomowego przetwarzania w korze przedczołowej.

W kolejnym etapie rozwoju ewolucyjnego kory mózgowej pętla ta współdziała już z wykształconym wysokopoziomowym przetwarzaniem kory przedczołowej [prefrontal cortex], która pojawiła się dopiero u gadów, tworząc nową jakość inteligentnego przetwarzania informacji u tych i późniejszych zwierząt.

Analizując wyładowania impulsów wytwarzanych przez układ limbiczny [limbic cortex] możemy zaobserwować, że długotrwałe wyładowania na skutek podrażniania struktur układu limbicznego [limbic cortex] powodują odpowiedzi emocjonalne o wiele dłuższe niż samo działanie bodźca.

Warto nadmienić, że również z kory przejściowej [periarchicortex] jest zbudowany obszar zakrętu obręczy [cingulate gyrus] blisko położony ciała modzelowatego [corpus callosum].

W odróżnieniu od kory nowej [isocortex] posiadającej 6 warstw neuronów, filogenetycznie starsza od niej kora niejednorodna [allocortex] (łącząca w sobie korę starą [archicortex] i korę dawnę [paleocortex]) ma ich tylko 3 lub 4. Różnią się one także odrębnym mechanizmem przenoszenia sygnału.

Przenoszenie sygnału w korze allocortex

W korze niejednorodnej [allocortex] (począwszy już od kory dawnej [paleocortex]) aferentne wejścia sensoryczne dochodzą bezpośrednio do najbardziej powierzchownej warstwy drobinowej (drobnoziarnista warstwa I), a dalej sygnał przebiega w tej warstwie równolegle do powierzchni tej warstwy. Długotrwałe wzmocnienie synaptyczne LTP [Long Term Potentiation)] umożliwia pobudzenie większej płaszczyzny neuronalnej, przy pobudzeniu komórek.

Ponieważ dla kory starszej niż kora nowa [isocortex] sygnał doprowadzony jest do warstwy I i dalej przebiega w tej warstwie, wydaje się, że kora niejednorodna [allocortex] nadaje się do tworzenia aktywnej drogi połączeniowej, a kora nowa [isocortex] do wieloetapowego przetwarzania informacji.

Przenoszenie sygnału w korze isocortex

W odmienny sposób (w porównaniu do kory niejednorodnej [allocortex]) odbywa się przenoszenie sygnału w korze nowej [isocortex]. Wejścia aferentne (wstępujące) przesyłają informacje sensoryczne z wzgórza [thalamus] do warstwy IV kory, celem jej przetworzenia. Z warstwy IV sygnał przechodzi pionowo w górę do warstwy II kory (w sposób prostopadły do jej powierzchni). Dalej sygnał zmienia swój kierunek i biegnie pionowo w dół (w kierunku wnętrza półkuli mózgowe) od warstwy II do warstwy III, a z warstwy III do warstwy V. Z warstwy V wychodzą wyniki przetworzenia informacji danej mikrojednostki przetwarzania kory. Bieg sygnału w korze ma kształt kolumny. Pozwala to na realizację hamowania obocznego umożliwiającego wyostrzenie bodźców zmysłowych, a także na przestrzenne wydzielenie i izolację grup neuronów tworzących oddzielnie jednostki funkcjonalne. Dzięki właściwościom kory nowej [isocortex] mózg wykorzystuje ją do wzmocnienia zdolności poznawczych o uniwersalnym zastosowaniu.

Z kolumnowego sposobu przesyłania sygnału w korze nowej [isocortex] wynika także sposób połączeń między poszczególnymi korowymi ośrodkami przetwarzania informacji. Połączenie to odbywa się oddolnie poprzez pęczki łukowate w kształcie litery U, zarówno krótkie jak i długie. Pęczek wychodzi z warstwy V jednego obszaru kory i dochodzi do warstwy IV drugiego obszaru kory (kolejnego stopnia przetwarzania).

W przypadku kory pierwotnej (pierwszorzędowej) występuje połączenie warstwy IV kory ze wzgórzem [thalamus] zlokalizowanego w jądrach podkorowych [basal ganglia] (zwane też podstawnymi) półkuli mózgowej, natomiast w przypadku kory wtórnej lub asocjacyjnej mamy połączenie warstwy V kory z warstwą IV kory przyległej lub odległej.

Nic nie stoi na przeszkodzie powtórzyć raz jeszcze, że ponieważ dla kory starszej (niż isocortex) sygnał doprowadzony jest do warstwy I i dalej przebiega w tej warstwie, wydaje się, że kora starsza [allocortex] nadaje się do tworzenia aktywnej drogi połączeniowej, a kora nowa [isocortex] do wieloetapowego przetwarzania informacji.

Jak się obserwuje organizm stara się wszelkimi sposobami odciążyć naszą świadomość pozostawiając ją wyższemu celowi, jak myślenie. Okazuje się, że starsza część kory (trójwarstwowa) i jądra podkorowe [basal ganglia] (zwane też podstawnymi) są bardziej specjalistyczne i szybsze, a nowa kora (sześciowarstwowa) wolniejsza, ale za to bardziej uniwersalna. Warto nadmienić, że kora nowa [isocortex] pojawia się dopiero u gadów czyli około 280 lat temu.

Wewnętrzna pętla limbiczna

Jest to funkcjonalny zespół wewnętrznego układu limbicznego [internal limbic system] tworzącego wewnętrzną pętlę limbiczną [intralimbic loop] zwaną też rdzeniem układu limbicznego [limbic system core] lub zamkniętą wielomodalną pętlą limbiczną [closed multimodal limbic loop] albo hipokampowym silnikiem sekwencyjnym [hippocampal sequential engine] zbudowaną z kory starej [archicortex] oraz kory przejściowej [periarchicortex].

Ponieważ w tym miejscu następuje integracja sygnałów zmysłowych wszystkich modalności w celu przeniesienia ich do pamięci tymczasowej, a następnie długotrwałej, miejsce to tworzy ważny element styku przetwarzania równoległego z szeregowym. Oznacza do też rejon kory mózgowej, w którym pamięć krótkotrwała STM [Short-Term Memory] zlokalizowana w grzbietowo-bocznej korze przedczołowej (DLPFC) [dorsolateral prefrontal cortex] przechodzi w pamięć długotrwałą (LTM) [Long Time Memory] zlokalizowaną początkowo w hipokampie [hippocampus], a następnie obszarze nowy nowej [isocortex] zlokalizowanej w korze bocznej [lateral cortex] wszystkich płatów mózgu.

Analizując wyładowania impulsów wytwarzanych przez układ limbiczny [limbic cortex] możemy zaobserwować, że długotrwałe wyładowania na skutek podrażniania struktur układu limbicznego [limbic cortex] powodują odpowiedzi emocjonalne o wiele dłuższe niż samo działanie bodźca. Przyczyną tego może być długotrwałe wzmocnienie synaptyczne LTP [Long Term Potentiation)] w korze układu limbicznego oraz samopobudzanie powstałe w zamkniętej pętli obecnej w tym układzie. Obecność zaś pamięci długotrwałej w tej pętli powoduje sekwencyjne przetwarzanie podobne do tradycyjnego komputera szeregowego.

Wewnętrzna pętla limbiczna [intralimbic loop] składa się z zamkniętej pętli następujących po sobie elementów:

• OBSZAR OKOŁOMIGDAŁOWATY [periamygdaloid area], będący kompleksem złożonym z ciała migdałowatego [amygdala] i sąsiadującego z nim zakrętu półksiężycowatego [semilunar gyrus],

• HAKOWA FORMACJA HIPOKAMPA [uncal hippocampal formation] z zawartym pod powierzchnią tylnej części haka [posterior uncus] hipokampem haka [uncal hippocampus] składająca się z:

  • ZAKRĘTU HAKOWEGO [incinate gyrus],

  • POWIERZCHNIOWEJ BRUZDY HIPOKAMPA [superficial hippocampal sulcus],

  • SEGMENTY HIPOKAMPA HAKOWEGO [uncal hippocampus] otaczają dno powierzchniowej bruzdy hipokampa [superficial hippocampal sulcus],

  • PASMA GIACOMINI [band of Giacomini] inaczej zakręt zębaty haka [uncal dentate gyrus], wychodzący z powierzchniowej bruzdy hipokampa [superficial hippocampal sulcus]. Zakręt zębaty [dentate gyrus] hipokampa właściwego [dentate gyrus of hippocampus proper] jest przedłużeniem zakrętu zębatego hipokampa hakowego [uncal hippocampus].

  • ZAKRĘTU ŚRÓDLIMBICZNEGO [intralimbic gurus],

  • STRZĘPKA [fimbria]).

• ZAKRĘT ZĘBATY HIPOKAMPA WŁAŚCIWEGO [dentate gyrus of hippocampus proper], który jest przedłużeniem zakrętu zębatego [dentate gyrus] hipokampa hakowego [uncal hippocampus]). Zakręt ten Otacza zakończenie czwartego segmentu rogu Ammona hipokampa - CA4 [fourth segment of the Ammon's Horn - CA4 (łac. Cornu Ammonis)] i jest częściowo widoczny z zewnątrz w bruździe hipokampowej [hippocampal sulcus] w postaci charakterystycznych ząbków. W przekroju poprzecznym hipokampa (względem jego osi długiej) pobiera sygnał z kory śródwęchowej [entorhinal cortex] poprzez drogę przeszywającą i wysyła sygnał do segmentu CA3 hipokampa [hippocampus] (jest to składowa poprzednia sygnału między korą śródwęchową [entorhinal cortex] i zakrętem zębatym [dentate gyrus] oraz między zakrętem zębatym [dentate gyrus] a hipokampem [hippocampus] (CA3),

• ZAKRĘT TASIEMECZKOWATY [sasciolar gyrus],

• NAWLECZKA SZARA [indusium griseum] wraz z parą prążków podłużnych przyśrodkowych [medial longitudinal stria] i parą prążków podłużnych bocznych [lateral longitudinal stria] (rozmieszczone po przyśrodkowej stronie obu półkul mózgowych). Nawleczka szara jest pozostałością silnie rozwiniętego u niektórych ssaków hipokampa nadspoidłowego. Przechodzi on ku przodowi w cienkie pasmo kory leżące przed zakrętem przykrańcowym (hipokamp przedspoidłowy). Zakręt tasiemeczkowaty [gyrus fasciolaris] stanowi przedłużenie nawleczki szarej z prążkami podłużnymi przyśrodkowym i bocznym [medial and lateral longitudinal stria],

• ZAKRĘT PRZYKRAŃCOWY [paraterminal gyrus] zwany też jako zakręt podspoidłowy [subcallosal gyrus]. Należy do kompleksu pionowych struktur usytuowanych pod spoidłem w przyśrodkowej części płata czołowego. Od strony przedniej [anterior] do tylnej [posterior] znajdują się kolejno struktury:

  • PRZEDNIA BRUZDA PRZYWĘCHOWA [anterior parolfactory sulcus],

  • POLE (PODSPOIDŁOWE / PRZYWĘCHOWE) [subcallosal area / parolfactory area],

  • TYLNA BRUZDA PRZYWĘCHOWA [posterior parolfactory sulcus],

  • ZAKRĘT (PRZYKRAŃCOWY / PODSPOIDŁOWY) [paraterminal gyrus / subcallosal gyrus],

  • BLASZKA KRAŃCOWA [lamina terminalis].

  Zakręt przykrańcowy [paraterminal gyrus] połączony jest z następującymi strukturami:

  • od góry jest przedłużeniem nawleczki szarej [indusium griseum] pokrywającej cienką warstwą górną część ciała modzelowatego [corpus callosum],

  • od dołu przechodzi w pasmo przekątne Broca [diagonal band of Broca] (położone na tylno-przyśrodkowej [posteromedial] granicy istoty dziurkowanej przedniej [anterior perforated substance]),

  • jest miejscem skupisk komórek, tworzących jądra przegrody[septal nucleus].

• PASMO PRZEKĄTNE BROCA [diagonal band of Broca]. Pasmo to graniczy z pasmem wzrokowym [optic tract] tuż za skrzyżowaniem wzrokowym [optic chiasm] przesyłającym sygnał z narządu wzroku jeszcze przed dostarczeniem go do ciała kolankowatego bocznego [lateral geniculate nucleus], pełniącego rolę wzgórza. Do pasma przekątnego Broca [diagonal band of Broca] dochodzi również składowa pobudzenia z prążka węchowego przyśrodkowego [medial olfactory stria] otrzymana z oczodołowej kory płata przedczołowego [orbitofrontal cortex],

• OBSZAR OKOŁOMIGDAŁOWATY [periamygdaloid area], będący kompleksem złożonym z ciała migdałowatego [amygdala] i sąsiadującego z nim zakrętu półksiężycowatego [semilunar gyrus]. Kompleks ten może być traktowany jako korowy obszar ciała migdałowatego [periamygdaloid cortex], który znajduje się w górnej części haka [superior uncus]. Zamyka on, przedstawioną powyżej, wielomodalną pętlę limbiczną [closed multimodal limbic loop].

Rys 5. Hipokampowy silnik sekwencyjny

Wewnętrzna pętla limbiczna [intralimbic loop] poszerzona o elementy zewnętrznego układu limbicznego [external limbic system], jak zakręt przyhipokampowy [parahippocampal gyrus] i zakręt obręczy [cingulate gyrus] obejmuje swym wpływem całą pozostałą korę mózgową. Szczególnie ważne jest tu połączenie wewnętrznej pętli limbicznej [intralimbic loop], poprzez zakręt obręczy [cingulate gyrus], z korą przedczołową [prefrontal cortex] mające duże znaczenie w rozumieniu otaczającej rzeczywistości (włączając w to stosunek emocjonalny do siebie, jak i do otoczenia) oraz w konsolidacji zawartości pamięci tymczasowej w pamięć długotrwałą.

Funkcjonowanie wewnętrznej pętli limbicznej

Po odebraniu bodźców węchowych przez chemoreceptory, znajdujące się w śluzówce nosa, sygnał przechodzi przez blaszkę sitową [łac. lamina cribrosa] do opuszki węchowej [olfactory bulb], a dalej przez pasmo węchowe [olfactory tract] (przykrywające bruzdę węchową [olfactory sulcus] znajdującą się na stronie oczodołowej płata przedczołowego [orbitofrontal cortex]) do trójkąta węchowego [olfactory trigone] i do prążka węchowego bocznego [lateral olfactory stria], a z prążka do pierwotnej kory węchowej [primary olfactory cortex], którą tworzy kora przedgruszkowata [prepiriform cortex] złożona z zakrętu węchowego bocznego [lateral olfactory gyrus] i zakrętu okalającego [gyrus ambiens]. Tu następuje asocjacja sygnału węchowego z sygnałem smakowym otrzymanym z pierwotnej kory smakowej [primary taste cortex] zlokalizowanej w wieczku czołowo-ciemieniowym wyspy [frontoparietal operculum] (pole 43). Dalej sygnał węchowo-smakowy idzie do okolicy okołomigdałowatej [periamygdaloid area], rozumianej też jako korowy obszar ciała migdałowatego [periamygdaloid cortex], zakreślając większy obszar niż kora przedgruszkowata [prepiriform cortex] określany korą gruszkowatą [piriform cortex].

Do okolicy okołomigdałowatej [periamygdaloid area] poprzez pasmo przekątne Broca [diagonal band of Broca] i jeszcze wcześniej z przyśrodkowego prążka węchowego [medial olfactory stria] jest dostarczony z pasma węchowego [olfactory tract] sygnał zmysłowy też innych modalności: wzroku, słuchu i dotyku (uzyskany po przetworzeniu bodźców zmysłowych różnych modalności w korze nowej [isocortex]), powodując, że dalej w pętli przebiega sygnał wielomodalny, stąd jeszcze inna nazwa wewnętrznej pętli limbicznej [intralimbic loop] w postaci zamkniętej wielomodalnej pętli limbicznej [closed multimodal limbic loop].

Wielomodalny sygnał doprowadzony do okolicy okołomigdałowatej [periamygdaloid area] podlega rozpoznaniu w ciale migdałowanym [amygdala], będącym detektorem emocji [emotion detector]. Z okolicy okołomigdałowatej [periamygdaloid area] wielomodalny sygnał poszerzony o znaczniki emocji przechodzi do hippokampa [hippocampus], gdzie następuje, w płaszczyznach prostopadłych do długiej osi hipokampa [hippocampus] zwanych blaszkami hipokampa [hippocampal lamina] szukany świadomy kontekst [mental context] doprowadzonego wielomodalnego sygnału zmysłowego [multimodal sensory signals]. Warto pokreślić, że blaszki hipokampa [hippocampal lamina] współpracują z otaczającą je korą śródwęchową [entorhinal cortex]. Odpowiedzi kontekstowe z rzędu blaszek hipokampa [hippocampal lamina] są zbierane wzdłuż długiej osi zakrętu zębatego [dentate gyrus] i wyprowadzane do zakrętu tasiemeczkowatego [sasciolar gyrus]. Dalej sygnał idzie przez nawleczkę szarą [indusium griseum / supracallosal gyrus / epicallosus gyrus] wraz z zawartymi w niej prążkami podłużnymi ( przyśrodkowym i bocznym) [medial and lateral longitudinal stria] do zakrętu przykrańcowego [paraterminal gyrus], a stamtąd do pasma przekątnego Broca [diagonal band of Broca]. Jeszcze przed pasmem przekątnym Broca [diagonal band of Broca] sygnał łączy się z, kolejnym w czasie, sygnałami zmysłowymi wzroku, słuchu i dotyku, dostarczonym tam z pasma węchowego [olfactory tract] przez przyśrodkowy prążek węchowy [medial olfactory stria]. Wzbogacony w ten sposób sygnał przechodzi przez okolicy okołomigdałowatej [periamygdaloid area], gdzie łączy się dodatkowo z sygnałami zmysłowymi węchu i smaku otrzymanymi z kory gruszkowatej [piriform cortex] i wieczka czołowo-ciemieniowego wyspy [frontoparietal operculum]. Wchodząc do hipokampa [hippocampus] wielomodalny sygnał zmysłowy wzbogacony jest jeszcze kontekst zmysłowy z poprzedniego obiegu sygnału w pokazanego powyżej zamkniętej wielomodalnej pętli limbicznej [closed multimodal limbic loop] wzmacniając, osłabiając, bądź przekierowując sygnał.

Warto podkreślić, że hippokamp zamykając wielomodalną pętlę limbiczną [multimodal limbic loop] przerywa zarazem bioelektryczną pętlę sprzężenia zwrotnego [bioelectric feedback loop], w której sygnał poprzez niekontrolowaną synchronizację wzdłuż neuronów tej pętli, mógłby spowodować uogólnienie pobudzenia na inne obszary kory w postaci wyładowań padaczkowych. Dodatkowo pewną rolę w tej izolacji spełnia generowany przez jądra przegrody [medial septal nucleus] kontrolowany wolnofalowy rytm theta [theta rhythm] przebiegający w wielomodalnej pętli limbicznej [multimodal limbic loop] w przeciwnych fazach w dwóch odcinkach tej pętli. Uszkodzenie w strukturze hipokampa [hippocampus] i systemie generacji fal theta może spowodować trudne do leczenia napady padaczkowe [epilepsy].

Warto zauważyć, że wewnętrzna pętla limbiczna [intralimbic loop] zbudowana jest z kory starej [archicortex] oraz kory przejściowej [periarchicortex], czyli może działać bez obecności kory nowej [isocortex]. Wyobraźmy sobie, że pasmo wzrokowe [optic tract], leżące obok pasma przekątnego Broca [diagonal band of Broca] nie przekierowuje dalej sygnału otrzymanego z oka do ciała kolankowatego bocznego [lateral geniculate nucleus], ale przekazuje ten sygnał do obróbki w pobliskiej korze dawnej [paleocortex], podobnie jak to jest w przypadku sygnału węchu. Stąd prawdopodobnie wynika nieprzypadkowe ułożenie pasma wzrokowego [optic tract], tuż obok pasma przekątnego Broca [diagonal band of Broca] prowadzącego sygnały pozawęchowe do miejsca integracji wszystkich zmysłów. Być może tą rolę w zamierzchłych czasach pełniło pasmo wzrokowe. W takim przypadku otrzymamy bardzo prymitywne hipotetyczne zwierzę, które ma węch i wzrok oraz nadal korzysta z wielomodalnej pętli limbicznej [multimodal limbic loop], dlatego tą pętlę można traktować, jako podstawowy rdzeń układu limbicznego [limbic system core] lub silnik napędzający funkcjonowanie dowolnego zwierzęcia zwany hipokampowym silnikiem sekwencyjnym [hippocampal sequential engine].

W przypadku mózgu zaopatrzonego w korę nową [neocortex] lecz bez kory przedczołowej [prefrontal cortex] tak , jak to było w przypadku wczesnych kręgowców, zanim nastały gady, czyli jeszcze przed 280 mln lat temu, zwierzęta już wtedy dysponowały pewną zdolnością rozpoznawczą bodźców zmysłowych oraz zdolnością do przystosowywania się do odbioru nowych bodźców na wskutek posiadanej pamięci długotrwałej (LTM) [long-term memory] zlokalizowanej w korze nowej [isocortex].

Wraz z nastaniem gadów pojawiła się kora przedczołowa [prefrontal cortex], którą obecnie najlepiej wykorzystuje człowiek W przypadku mózgu człowieka wewnętrzna pętla limbiczna [intralimbic loop] współpracuje z korą przedczołową [prefrontal cortex] nadając procesom przetwarzania informacji nową jakość. Obecność kory przedczołowej [prefrontal cortex] oznacza przesunięcie miejsca integracji wszystkich zmysłów z kory skroniowej [temporal lobe] do kory przedczołowej [prefrontal lobe]. Bieg sygnału przy uwzględnieniu kory przedczołowej [prefrontal cortex] jest wówczas następujący. Po odebraniu bodźców zmysłowych, z wyjątkiem węchu, przez korę nową sensoryczną [sensory isocortex] następuje w niej analiza tych bodźców i rozpoznanie. Wyniki przetwarzania bodźców zmysłowych z kory sensorycznej [sensory isocortex] są przesyłane do grzbietowo-bocznej części kory przedczołowej (DLPFC) [dorsolateral prefrontal cortex], gdzie ulegają integracji w pamięci krótkotrwałej (STM) [Short-term memory] (sygnał węchowy dociera tu dopiero po przetworzeniu w korze starej [archicortex]) . W następnym etapie sygnał przechodzi do brzusznej części kory przedczołowej (vPFC) [ventral prefrontal cortex], w której szukany jest kontekst [context] (pochodzący od dotychczasowych doświadczeń życiowych) docierającego tu sygnału. Jest tu zlokalizowana główna baza wiedzy i doświadczeń życiowych (KB) [master knowledge base] położona w pamięci długotrwałej (LTM) [long-term memory]. Pragnę podkreślić, że zanim powstała kora przedczołowa [prefrontal cortex] podobną rolę, lecz w mniejszej skali, jaką pełni obecnie pamięć wiedzy i doświadczeń życiowych (KB) [knowledge memory], pełniła inna kora, jak np. kora zakrętu skronionego dolnego [inferior temporal gyrus], która do teraz pełni rolę wyższych ośrodków przetwarzania wizualnego odpowiedzialnego za interpretację złożonych cech obiektów takich, jak kształt np. percepcja wzrokowa twarzy, a także bierze udział w przetwarzaniu semantycznym języka i sensorycznej integracji informacji. Uzyskany kontekst [context], będący wynikiem porównania informacji z bazą wiedzy (KB), na dalszym etapie przetwarzania wykorzystuje stare filogenetycznie połączenie, którym jest pasmo węchowe [olfactory tract], przykrywające buzdę węchową [olfactory sulcus] zlokalizowaną na powierzchni oczodołowej płata przedczołowego [orbitofrontal cortex]. Pasmo to przeznaczone jest do przeniesienia nieprzetworzonego jeszcze w korze węchowej [rhinar cortex] sygnału węchowego do przednio-górnej części haka [anterosuperior uncus] w przyśrodkowej korze płata skroniowego [medial temporal cortex]. Następuje tam powtórna, określona filogenetyczną pozostałością funkcjonalną, integracja sygnałów w korze okołomigdałowatej [periamygdaloid cortex]. W tym przypadku następuje dołączenie przetworzonego już w korze przedgruszkowatej [prepiriform cortex] węchu do innych zmysłów i doprowadzenie wielomodalnej całości zmysłowej [multimodal sensory entirety] do wewnętrznej pętli limbicznej [intralimbic loop]. Tu w pierwszym rzędzie następuje przesłanie sygnału do hipokampa [hipocampus], czyli tymczasowej pamięci długotrwałej [temporary long-term memory] , gdzie szukany jest drugi raz, tym razem, bieżący kontekst [contex] zinterpretowanego już wcześniej sygnału wejściowego.

Sygnał biegnąc dalej w odcinku wewnętrznej pętli limbicznej [intralimbic loop] określonym nawleczką szarą [indusium griseum] nie jest już tylko ograniczony do samej nawleczki szarej , ale biegnie już szerszym pasem przyległego do niego zakrętu obręczy [cingulate gyrus] rozprowadzając sygnał do wszelkich miejsc w korze nowej [isocortex], w których poprzednio, z filogenetycznego punku widzenia, zlokalizowana była naczelna pamięć wiedzy i doświadczeń życiowych [master knowledge memory] ulegając przemianie na zapamiętane tam konteksty [contex], które wprowadzone są do wtórnego obiegu informacji, o przeznaczeniu głównie rozpoznawczym, mającym duże znaczenie w koncentracji uwagi. Przednia część zakrętu obręczy [anterior cingulate gyrus] doprowadza składową wewnętrznej pętli limbicznej [intralimbic loop] sygnału do grzbietowo-bocznej części kory przedczołowej (DLPFC) [dorsolateral prefrontal cortex], miejsce wysokopoziomowej integracji sygnału wielomodalnego [multimodal signal integration] w pamięci krótkotrwałej (STM) [Short-term memory] i powoduje modulację uwagi na bodźce zmysłowe, przez spowodowanie wyboru innego kontekstu [context] w brzusznej części kory przedczołowej (vPFC) [ventral prefrontal cortex] niż ten, który zostałby wybrany bez obecności sygnału z obiegu wtórnego. Kontekst ten od strony oczodołowej płata przedczołowego [orbitofrontal cortex] wyprowadzony jest przez pasmo węchowe [olfactory tract] ponownie do przednio-przyśrodkowej części kory skroniowej [anteromedial temporal cortex] zamykając obieg pętli limbicznej [limbic loop].

Należy dodać, że obszar zakrętu obręczy [anterior cingulate gyrus] doprowadzający sygnał do kory nowej [isocortex] wymaga już aktywacji swojego pobudzenia drogami nieswoistymi z wzgórza [thalamus]. Zapewnia to obwód aktywacyjno-pobudzający wychodzący ze strzępka [fimbria] (przy hipokampie [hippocampus]) do sklepienia [fornix], a następnie poprzez ciało suteczkowate [mamillary body], do wzgórza [thalamus]. Ciało suteczkowate [mamillary body], będąc jednym z jąder podwzgórza [hypothalamus], zarządzającego twór siatkowaty [reticular formation], wpływa na pobudzenie kory mózgowej zakrętu obręczy [cingulate gyrus]. Ponadto reguluje aktywność układu autonomicznego [autonomic nervous system] stosowną do odpowiedzi na rozpoznaną wagę emocjonalną sygnału zmysłowego [emotional weight of the sensory signal] w ciale migdałowatym [amygdala]. Pokazany powyżej obwód aktywacyjno-pobudzający [active-stimulation circuit] przebiegający, jak krąg Papeza [Papez circuit], nie jest jednak elementem właściwej wewnętrznej pętli limbicznej [intralimbic loop proper], jak to sugerował Papez.

Podejrzewa się, że odpowiednik wewnętrznej pętli limbicznej [intralimbic loop] posiadają też zwierzęta z innego rozgałęzienia genetycznego, określane jako pierwouste, do których zaliczamy owady [insects]. Wystarczy zauważyć, że pierwowzorem wewnętrznej pętli limbicznej [intralimbic loop] jest już zwykła pętla neuronalna, zamknięta jakąś pamięcią, która zapewnia różne stany wewnętrzne i sekwencyjne działanie. Taki pierwowzór jest niczym innym, jak rzeczywistą realizacją maszyny Turinga, będąca abstrakcyjnym modelem komputera służącego do wykonywania algorytmów z 1937 roku opracowanym przez Alana Turinga). Tym odpowiednikiem wewnętrznej pętli limbicznej [intralimbic loop] u owadów [insects] jest prawdopodobnie ciało grzybkowate [corpora pedunculata] ujęte w jakiejś zamkniętej pętli neuropilarnej.

Na koniec należy dodać, że wewnętrzna pętlą limbiczna [intralimbic loop] jest tworem parzystym i występuje symetrycznie w każdej półkuli mózgowej, natomiast po zniszczeniu pasma węchowego [olfactory tract], odgrywającego szczególną rolę w doprowadzeniu sygnału wielomodalnego [multimodal signal] do tej pętli, upatruje się pełnienie w tej roli pęczka haczykowatego [uncinate fasciculus], który łączy pola oczodołowe płata przedczołowego [orbitofrontal cortex] z przednią częścią płata skroniowego [anterior temporal lobe], z zastrzeżeniem, że będą to już połączenia obszarów kory młodszych niż kora dawna [paleocortex].

Wstępne kontrolowane pobudzenie (aktywowanie) tej pętli zapewnia bioelektryczna aktywność synchroniczna w postaci rytmu theta [theta rhythm] obserwowanego podczas zwiększonej aktywności kory mózgowej i podczas snu paradoksalnego [paradoxical sleep], czyli podczas procesów umysłowych człowieka. Rytmowi theta towarzyszy także wysokoczęstotliwościowy rytm gamma, który związany jest z procesami uczenia się i pamięci. Rytm theta obserwowany jest na drodze kolejnych elementów wewnętrznego układu limbicznego [internal limbic system lub intralimbic system], jak: hipokamp [hippocampus], zakręt zębaty [dentate gyrus], przyśrodkowe jądra przegrody [medial septal nucleus] (jest to obszar zakrętu przykrańcowego [paraterminal gyrus]) i pasmo przekątne Broca [diagonal band of Broca]. Zostanie on przedstawiony dokładnie w dalszej części niniejszego opracowania.

Zakończenie

W zjawiskach postrzegania pozazmysłowego (ESP) [extrasensory perception] istotną rolę odgrywa poziom postrzegania przedświadomego [preconscious perception], na którym występuje styk przetwarzania równoległego [parallel processing] z przetwarzaniem szeregowym [serial processing], który to poziom jest zlokalizowany w przyśrodkowym płacie skroniowym [anterior temporal lobe]. Wcześniej, bo w grzbietowo-bocznej korze przedczołowej (DLPFC) [dorsolateral prefrontal cortex] następuje łączenie sygnatury czasu pozyskiwanej z zegara wewnętrznego ze zintegrowanym wielomodalnym sygnałem czuciowym, potrzebnej w operacjach sekwencyjnego przetwarzania informacji w płacie skroniowym i tworzenia deklaratywnych śladów pamięciowych oraz operacji myślowych. Tematem dalszych poszukiwań w zakresie ESP może być mechanizm integracji subsymboli (odnoszących się do przetwarzania równoległego) w gotowe świadome produkty spostrzegania zmysłowego, wykorzystywane już w sekwencyjnym (szeregowym) przetwarzaniu informacji w korze mózgowej.

Waldemar Wietrzykowski
Computational Neuroscience
Digital Intelligence Laboratory
email:

Literatura

1. Ryszard Tadeusiewicz: Sieci Neuronowe, Akademicka Oficyna Wydawnicza, Warszawa 1993
2. Frederick W. Byron, Robert W. Fuller: Matematyka w fizyce klasycznej i kwantowej, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1975
3. R. Leitner: Zarys matematyki wyższej dla inżynierów, Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa 1977
4. Steve Teixeira, Xavier Pacheco: Delphi 4. Vademecum profesjonalisty, Wydawnictwo Halion, Gliwice 1999
5. Teresa Górska, Anna Grabowska, Jolanta Zagrodzka: Mózg a zachowanie, Wydawnictwo Naukowe PWN,Warszawa 1997.
6. Leszek Janiszewski, Grażyna Barbacka-Surowiak, Józef Surowniak: Neurofizjologia porównawcza, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1993.
7. Bogusław Żernicki: Mechanizmy działania mózgu, Wszechnica Polskiej Akademii Nauk, Warszwa 1980.
8. Doc.dr med. Stefan Klonowicz: Praca umysłowa, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1974.
9. Peter. N.R.Usherwood; Układ Nerwowy, Państwowe Wydawnictwo Naukowe,Warszawa 1976.
10. Bogusław Gołąb, Władysław Z.Traczyk Anatomia i fizjologia człowieka, podręcznik dla studentów farmacji, Państwowe Zakłady Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1981.
11. Jan J. Mulawka: Systemy ekspertowe,WNT Warszawa1996
12. Eugeniusz Gatnar, Katarzyna Stąpor: Prolog. Język sztucznej inteligencji, Wydawnictwo PLJ, Warszawa 1991
13. Czesław Basztura: Rozmawiać z komputerem, Wrocław 1992
14. Joanna Chromiec, Edyta Strzemieczna: Sztuczna inteligencja. Metody konstrukcji i analizy systemów eksperckich, Akademicka Oficyna Wydawnicza PLJ, Warszawa 1994

E-Literatura

15. MJ Malachowski, Ph.D.: Physiology. Sensory processing
16. MJ Malachowski, Ph.D.: Physiology. Consciousness
17. Biblioteca Digital De La Universidad De Chile: Conciencia
18. Biblioteca Digital De La Universidad De Chile: Procesamiento de la informacion sensorial
19. Biblioteca Digital De La Universidad De Chile: Mecanismos de control nervioso
20. Biblioteca Digital De La Universidad De Chile: Control del movimiento del cuerpo
21. Marcal Rusinol, Philippe Dosch, Josep Llados: Boundary shape recognition using accumulated length and angle information
22. Kevin Larson: The Science of Word Recognition
23. Marjan Vracko: Kohonen Artificial Neural Network and Counter Propagation Neural
24. Positive Attitude Tips: Why you need to know what subconscious perception is
25. Biology online: Sensory systems
26. Gérard Sabah: Sciences cognitives et conscience
27. Answers: Perception
28. Mystica: Telepathy
29. Extrasensory Perceptions Guide: Learn Telepathy
30. Crystalinks: Telepathy
31. Society for Psychical Research: Life after death
32. Stanford Research Institute: International research
33. Marilyn Schlitz: Research on Intentionality and Dream Telepathy
34. Wikibooks: Consciousness Studies/Neuroscience 1
35. Marzena Anna Wasilewska: Niekonwencjonalne metody rozpoznawczo-wykrywcze jako narzędzie diagnozowania zdarzeń kryminalnych
36. Andrzej Chmielecki: Matematyczne podstawy tworzenia reprezentacji poznawczych
37. Maria Jagodzińska: Psychologia pamięci. Badania, teorie, zastosowania
38. Ryszard Tadeusiewicz: Sieci Neuronowe, Akademicka Oficyna Wydawnicza, Warszawa 1993
39. Adriana Schetz: Materiały do wykładu ze Wstępu do kognitywistyki (2010 / 2011)
40. Włodzisław Duch: Czym jest kognitywistyka?
41. Włodzisław Duch: Pień mózgu
42. Włodzisław Duch: W kierunku fizyki umysłu
43. Włodzisław Duch: Wola i podejmowanie decyzji
44. Włodzisław Duch: Wzgórze
45. Małgorzata Kossut: Synapsy i plastyczność mózgu
46. Dorota Badowska: Mózgowiowe mechanizmy regulacji snu i czuwania
47. Tomasz Zaręba: Procesy poznawcze
48. Andrzej Klawiter: Świadomość - wybrane ujęcia kognitywistyczne
49. Marek Binder: Świadomość w mózgu
50. Romuald Korach: Procesy podprogowe w komunikacji biznesowej
51. Iwona Czupajło: Psychologia percepcji
52. Wykład13: Analiza i rozpoznawanie obrazu
53. Marcin Kobylec: Sztuczne sieci neuronowe. Rozpoznawanie obrazu. Algorytm
54. Jerzy Stefanowski, Krzysztof Krawiec: Sieci neuronowe i uczenie maszynowe. Uczenie przez współzawodnictwo
55. J.N-solaris1, Gniezno: Sieci neuronowe. Listing programu sieci neuronowej liniowej
56. J.N-solaris1, Gniezno: Sztuczna inteligencja
57. Zespół Szkół Łączności w Gdańsku: Matematyczny model perceptronu
58. Andrzej Chmielecki: Między mózgiem i świadomością
59. Matematyka: Wektory
60. Marcin Woźniak: Sieci neuronowe. Funkcje aktywacji
61. Software 2.0: Rozpoznawanie pisma ręcznego przy pomocy sieci neuronowej Kohonena
62. Sztuczna inteligencja i systemy doradcze: Sieci neuronowe
63. Katedra Inżynierii Komputerowej Politechniki Częstochowskiej: Sieci neuronowe. Sieci samoorganizujące się na zasadzie współzawodnictwa
64. Sieci neuronowe: Neuron liniowy
65. Inteligencja obliczeniowa: Sztuczne sieci neuronowe. Sztuczna komórka neuronowa, perceptron, funkcja aktywacji, algorytmy trenowania perceptronu
66. Daniel Pociecha: Sieci neuronowe
67. Sieci neuronowe: Uczenie perceptronu
68. Elementy sztucznej inteligencji: Sztuczne sieci neuronowe
69. Elementy sztucznej inteligencji: Wykład 1
70. Program nauczania przez internet na kierunku informatyka: Wykłady
71. Piotr Swatowski, Tomasz Góźdź: System do poglądowego przedstawienia właściwości sieci neuronowych
72. Drogi czuciowe swoiste i nieswoiste
73. Leszek Mazurek: Komórki zwojowe
74. Leszek Mazurek: Modelowanie początkowych etapów przetwarzania informacji wzrokowej
75. Michał Kosmulski: reprezentacja dokumentów tekstowych w modelu przestrzeni wektorowej
76. Marek Hetmański: Maszyna Turinga a umysł ludzki
77. Bartosz Broda: Mechanizmy grupowania dokumentów w automatycznej ekstrakcji sieci semantycznych dla języka polskiego
78. Przemysław Wójtowicz: Cyfrowe metody powiększania obrazów rastrowych
79. Eugeniusz Uchnast: Ośrodki w mózgu
80. Wojciech Bojdoł: Dostępność pamięciowa informacji o wyrazach o różnym stopniu subiektywnej frekwencyjności i ich atrybutach sensorycznych w pomiarze bezpośrednim i odroczonym
81. Frontiers Journal Series: Anatomical pathways for auditory memory in primates
82. Neuronauka: Procesy pamięci
83. Lucidologia: Neurobiologia świadomych snów
84. Portal: Otwarty umysł
85. Jacek Kowalski: Telepatia
86. Rozwój i świadomość: Telepatia i jasnowidzenie
87. Anna Wrzosek: Telepatia
88. Wikipedia: Telepathy
89. Forum: Postrzeganie pozazmysłowe
90. Nieznane: Telepatia
91. Pajomed: Światowe badania na temat parapsychologii
92. Paranormalium: Co naukowcy mają do powiedzenia na temat telepatii i życia po życiu?
93. Subtelne połączenia: wpływy magnetyczne
94. Matela Leszek: Gdzie jest Trzecie Oko?
95. M.Wykowska: Systemy sensoryczne człowieka
96. Ann, Sztuczne sieci neuronowe, jak powstały
97. Samoorganizacja w warunkach konkurencji, Kwantyzacja przestrzeni, Gaz neuronowy
98. Przetwarzanie obrazu
99. Rozpoznawanie obrazu
100. Odbiór sensoryczny
101. Spostrzeganie
102. Elstudento: psychologia emocji
103. Studentnews: Umysł i pamięć. Neurony rywalizują w tworzeniu wspomnień
104. Znalezione w sieci: Stres a umysł
105. Chomik: Uwaga
106. Chomik: Założenia psychologii poznawczej
107. Chomik: Receptory
108. Optomechatronika: Wybrane zagadnienia widzenia maszynowego

Zobacz też

• Myślące maszyny
• Kręgi Vesyper™
• "Biologiczna Sieć Pakietowa"™
• Publikacje

Linki

• Inteligencja

<  1  2  3  4  5  6  7  8  9  10  11  12

Copyright  © 12.11.2010 net3plus